PORADA PODATKOWA
1. Stan faktyczny
Sprawa dotyczy spółki z o.o. w której mam 99,75% udziałów objętych (poza wkładem pieniężnym w wysokości 49 000 zł) w zamian za wniesione aportem działki budowlane. Wniesienie aportem miało miejsce w 2007 r. Plany się pozmieniały i dziś chciałbym działki te wycofać z powrotem do mojego majątku prywatnego, a spółkę z o.o. zlikwidować. Jak tylko będę one należeć do mojego majątku prywatnego to planuję sprzedać trzy działki (po jednej co roku), a dwie pozostałe podarować mojemu rodzeństwu, które to działki sprzeda i przeznaczy pieniądze na zakup mieszkania tym samym unikając podatku dochodowego. Ja także planuję pieniądze uzyskane ze sprzedaży przeznaczyć na cele mieszkaniowe, aby uniknąć podatku dochodowego. Zwracam się z zapytaniem czy dokonując takich transakcji (chodzi mi przede wszystkim o wycofanie aportu i przeniesienie własności działek ze spółki na moją prywatną) nie podpadnę urzędowi skarbowemu, który to mógłby po fakcie naliczyć podatek VAT, dochodowy lub inny. Innymi słowy – czy transakcje te nie spowodują obowiązku zapłaty jakiegoś dużego podatku?
2. Podstawa prawna
- art. 151-300 ustawy z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowy (tekst jedn.: Dz. U. z 2017 r., poz. 1577) – dalej k.s.h.,
- art. 58 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (tekst jedn.: Dz. U. z 2017 r., poz. 459 z późn. zm.) – dalej k.c.,
- art. 17 ust. 1 pkt 9, art. 21 ust. 1 pkt 50a, art. 22 ust. 1f, art. 24 ust. 5 pkt 3, art. 30a ust. 1 pkt 4 oraz art. 41 ust. 4 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2016 r., poz. 2032 z późn. zm.) – dalej u.p.d.o.f.
3. Ocena prawna (stan prawny na dzień 5 stycznia 2018 r.)
Zasady funkcjonowania spółek z ograniczoną odpowiedzialnością określają przepisy 151-300 k.s.h. Z przepisów tych wynika, między innymi, że w czasie trwania spółki nie wolno zwracać wspólnikom wniesionych wkładów tak w całości, jak i w części, chyba że przepisy niniejszego działu stanowią inaczej (zob. art. 189 § 1 k.s.h.). Powoduje to, że nie jest dopuszczalne wycofanie przedmiotowych działek budowlanych do Pańskiego majątku prywatnego. Ewentualna próba takiego przekazania – jako czynność prawna sprzeczna z ustawą – będzie nieważna (zob. art. 58 § 1 k.c.).
W tej sytuacji nie jest możliwe wskazanie podatkowych skutków wycofania przedmiotowych działek do Pańskiego majątku prywatnego. Skoro bowiem takie przekazanie nie jest prawnie możliwe, skutki takie nie wystąpią.
Nabycie przedmiotowych działek do Pańskiego majątku prywatnego nastąpić będzie mogło dopiero w ramach likwidacji spółki z o.o., tj. w ramach podziału między wspólników majątku pozostałego po zaspokojeniu lub zabezpieczeniu wierzycieli (zob. art. 286 § 1 k.s.h.). W takim przypadku osiągnie Pan dochód (przychód) z tytułu udziały w zyskach osób prawnych w wysokości wartości otrzymanego majątku (zob. art. 24 ust. 5 pkt 3 u.p.d.o.f.), tj. wartości rynkowej przedmiotowych działek budowlanych oraz – ewentualnie – innego majątku otrzymanego w ramach likwidacji spółki z o.o., o której mowa.
Dochód (przychód) ten będzie opodatkowany zryczałtowanym podatkiem dochodowym w wysokości 19% (zob. art. 30a ust. 1 pkt 4 u.p.d.o.f.). Należy jednak zauważyć, że art. 21 ust. 1 pkt 50a u.p.d.o.f. zwalnia od podatku wartość majątku otrzymanego w związku z likwidacją osoby prawnej lub spółki, w części stanowiącej koszt nabycia lub objęcia udziałów (akcji) w tej spółce lub udziałów w zyskach osoby prawnej.
Z przepisów nie wynika przy tym jak ustalać koszt objęcia udziałów, o którym mowa. Przyjmuje się, że odpowiednie zastosowanie mają przepisy art. 22 ust. 1f u.p.d.o.f., tj. przepisy określające sposób ustalania kosztów uzyskania przychodów w przypadku odpłatnego zbycia udziałów (akcji) w spółce objętych w zamian za wkład niepieniężny (zob. przykładowo interpretację indywidualną Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z dnia 20 marca 2012 r. – sygn. IBPBII/2/415-1438/11/MM, interpretację indywidualną Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 24 kwietnia 2015 r. – sygn. IPPB2/4511-61/15-4/MG czy wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 2 grudnia 2015 r. – sygn. III SA/Wa 325/15).
A zatem w przedstawionej sytuacji uzyskany przez Pana dochód (przychód) w wysokości wartości otrzymanego w ramach likwidacji spółki z o.o. majątku będzie zwolniony od podatku dochodowego do kwoty stanowiącej (na podstawie art. 17 ust. 1 pkt 9 u.p.d.o.f.) w 2007 r. Pański przychód z tytułu objęcia udziałów w tej spółce z o.o. Opodatkowaniu 19% podatkiem dochodowym będzie podlegała nadwyżka wartości otrzymanego w ramach likwidacji spółki z o.o. majątku ponad tę kwotę. Do poboru i wpłacenia na rachunek urzędu skarbowego tego podatku zobowiązana jest likwidowana spółka, gdyż zgodnie z art. 41 ust. 4 u.p.d.o.f. to na niej ciążą obowiązki płatnika.
Wyjaśnić jednocześnie pragnę, że w przeszłości sądy administracyjne wyjaśniały najczęściej, że przekazywanie majątku likwidacyjnego spółek kapitałowych nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług jako nieodpłatna dostawa towarów (zob. przykładowo wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z dnia 21 października 2010 r. – sygn. I SA/Kr 1379/10, wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 1 grudnia 2011 r. – sygn. I FSK 300/11 czy wyroki Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 7 września 2012 r. – sygn. III SA/Wa 3124/11 oraz z dnia 12 lutego 2013 r. – sygn. III SA/Wa 2011/12). Obecnie jednak sądy administracyjne jednolicie orzekają, że przekazywanie majątku likwidacyjnego spółek z o.o. oraz spółek akcyjnych może podlegać opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług jako nieodpłatna dostawa towarów (zob. przykładowo wyroki Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 19 marca 2014 r. – sygn. I FSK 908/13, z dnia 20 marca 2014 r. – sygn. I FSK 978/13 oraz wyrok z dnia 3 marca 2015 r. – sygn. I FSK 2044/13).
Nie dotyczy to jednak Pańskiego przypadku, gdyż likwidowanej spółce z o.o., o której mowa, nie przysługiwało prawo do odliczenia z tytułu nabycia (w ramach aportu) działek, o których mowa, gdyż podatek ten – jak zakładam – nie wystąpił. W konsekwencji podatek VAT z tytułu przekazania Panu przedmiotowych działek w ramach likwidacji spółki z o.o. nie wystąpi.
Nie wystąpi z tego tytułu również żaden inny podatek. W konsekwencji jedynym podatkiem, który w przedstawionej sytuacji będzie mógł wystąpić, będzie podatek dochodowy od osób fizycznych.
Tomasz Krywan
doradca podatkowy online