PORADA PODATKOWA
1. Stan faktyczny
Mąż prowadził jednoosobową działalność gospodarczą od 01.12.2012 do 30.09.2017 r. W dniu 01.06.2016 r. małżonkowie ustanowili rozdzielność majątkową, na skutek której dokonano wyceny majątku na 100 000 zł. Dokonano podziału majątku: mąż otrzymał działalność jednoosobową wraz z ruchomościami, a żona miała otrzymać od męża w gotówce 50 000 zł jako spłatę. Mąż nie dokonał spłaty w terminie i zaproponował, że przekaże żonie część ruchomości, które używał w działalności gospodarczej oraz które były zamortyzowane w większości w całości. Ruchomości te zostały wycofane na cele osobiste z DG męża przed likwidacją, tj. we wrześniu 2017 r. Dodatkowo żona otworzyła jednoosobową działalność gospodarczą od dnia 16.03.2017 r. Moje pytanie jest następujące: 1. Czy przekazując ruchomości żonie odpłatnie w ramach porozumienia o spłacie zobowiązania powstanie obowiązek zapłaty podatku dochodowego u męża? 2. Czy żona na podstawie porozumienia, w którym wyszczególnione są ruchomości oraz kwoty otrzymanych w ramach spłaty udziału może przyjąć na środki trwałe ruchomości i je amortyzować oraz zaliczać w koszty działalności gospodarczej?
2. Podstawa prawna
- art. 14 ust. 2 pkt 17 lit. a, art. 14 ust. 2e, art. 14 ust. 2 pkt 12 lit. a, art. 22 ust. 1, art. 22d ust. 1 oraz art. 22g ust. 1 pkt 6 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2016 r., poz. 2032 z późn. zm.) – dalej u.p.d.o.f.
3. Ocena prawna (stan prawny na dzień 29 listopada 2017 r.)
Jak stanowi art. 14 ust. 2 pkt 17 lit. a u.p.d.o.f., przychodem z działalności gospodarczej są również przychody z odpłatnego zbycia składników majątku pozostałych na dzień likwidacji działalności gospodarczej (chyba że od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym nastąpiła likwidacja działalności gospodarczej do dnia ich odpłatnego zbycia upłynęło sześć lat i odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej – zob. art. 14 ust. 2 pkt 12 lit. a u.p.d.o.f.). Jak jednocześnie stanowi art. 14 ust. 2e u.p.d.o.f., w przypadku gdy podatnik przez wykonanie świadczenia niepieniężnego reguluje w całości lub w części zobowiązanie, w tym z tytułu zaciągniętej pożyczki (kredytu), przychodem takiego podatnika jest wysokość zobowiązania uregulowanego w następstwie takiego świadczenia. Jeżeli jednak wartość rynkowa świadczenia niepieniężnego jest wyższa niż wysokość zobowiązania uregulowanego tym świadczeniem, przychód ten określa się w wysokości wartości rynkowej świadczenia niepieniężnego. Przepisy art. 19 u.p.d.o.f. (tj. przepisy umożliwiające organom podatkowym określanie wartości rynkowej) stosuje się w takich przypadkach odpowiednio.
W świetle tych przepisów przekazanie przedmiotowych ruchomości żonie spowoduje powstanie u męża przychodów podlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym. Przychody te – zakładając, że poszczególne ruchomości zostaną odrębnie wycenione i przyporządkowane do poszczególnych części należnej żonie spłaty – powstaną:
- w kwotach odpowiadających części należnej żonie spłaty – w zakresie w jakich wartość rynkowa przekazywanych ruchomości nie przekracza części należnej żonie spłaty, do których zostały przyporządkowane,
- w kwotach odpowiadających wartości rynkowej przekazywanych nieruchomości – w zakresie w jakim wartość tych ruchomości przekracza części należnej żonie spłaty, do których zostały przyporządkowane
Przykładowo zatem, jeżeli ruchomość X o wartości rynkowej 5.000 zł zostanie przekazana w miejsce części należnej żonie spłaty w kwocie 6.000 zł, u męża powstanie z tego tytułu przychód w kwocie 6.000 zł. Z kolei jeżeli ruchomość Y o wartości rynkowej 5.000 zł zostanie przekazania w miejsce części należnej żonie spłaty w kwocie 4.000 zł, u męża powstanie z tego tytułu przychód w kwocie 5.000 zł.
Najprawdopodobniej zatem w związku z przekazaniem przedmiotowych ruchomości żonie powstanie u męża konieczność zapłaty podatku. Z treści pytania nie wynika bowiem, aby w związku z przekazaniem przedmiotowych nieruchomości mąż mógł rozpoznać koszty uzyskania przychodów, w szczególności w kwocie równej lub przekraczającej kwotę uzyskanych przychodów.
Wyjaśnić jednocześnie pragnę, że jak najbardziej w przedstawionej sytuacji żona może zaliczyć nabyte ruchomości do środków trwałych i je amortyzować. Za wartość początkową tych ruchomości jako środków trwałych żona obowiązana będzie przyjmować części należnej jej spłaty, do których zostały przyporządkowane (zob. art. 22g ust. 1 pkt 6 u.p.d.o.f.). Przykładowo zatem, jeżeli ruchomość X o wartości rynkowej 5.000 zł zostanie przekazana w miejsce części należnej żonie spłaty w kwocie 6.000 zł, jej wartość początkowa jako środka trwałego wyniesie 6.000 zł. Z kolei jeżeli ruchomość Y o wartości rynkowej 5.000 zł zostanie przekazania w miejsce części należnej żonie spłaty w kwocie 4.000 zł, jej wartość początkowa jako środka trwałego wyniesie 4.000 zł.
Nie jest natomiast jasne czy z tytułu nabycia ruchomości, o których mowa, żona będzie mogła rozpoznać koszty uzyskania przychodów bezpośrednio (według mnie tak, jednak nie są mi znane potwierdzające to wyjaśnienia organów podatkowych). Z tego względu wskazane jest, aby ruchomości, o których mowa, uznawane były przez żonę za środki trwałe nawet, jeżeli ich wartość początkowa nie przekracza 3.500 zł (do końca 2017 r.) lub 10.000 zł (od 1 stycznia 2018 r.). Wskazać bowiem należy, że na podstawie art. 22f ust. 1 u.p.d.o.f. istnieje – bez żadnych warunków – możliwość jednorazowej amortyzacji środków trwałych o wartości początkowej nieprzekraczającej 3.500 zł (do końca 2017 r.) lub 10.000 zł (od 1 stycznia 2018 r.). Skorzystanie z tej możliwości ma taki sam efekt podatkowy jak zaliczenie wydatków na nabycie składników majątku mających cechy środków trwałych do kosztów uzyskania przychodów bez zaliczania ich do środków trwałych (na co pozwala art. 22d ust. 1 u.p.d.o.f.).
Tomasz Krywan
doradca podatkowy online