25 kwietnia 2024 14:33
W okresie zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej przedsiębiorcy mają między innymi prawo wykonywać wszelkie czynności niezbędne do zachowania lub zabezpieczenia źródła przychodów (zob. art. 25 ust. 1 ustawy – Prawo przedsiębiorców), jak również mają obowiązek regulować zobowiązania powstałe przed datą zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej (zob. art. 25 ust. 2 pkt 2 ustawy – Prawo przedsiębiorców). W zakresie tym przedsiębiorcy, którzy zawiesili wykonywanie działalności gospodarczej, mogą zatem dokonywać zakupów towarów i usług.
Przy dokonywaniu takich zakupów przedsiębiorcy, którzy zawiesili wykonywanie działalności gospodarczej, mogą korzystać z prawa do odliczenia. Stanowisko to znajduje potwierdzenie w treści wyjaśnień organów podatkowych, czego przykładem mogą być interpretacje indywidualne Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 7 grudnia 2020 r. (sygn. 0114-KDIP4-3.4012.485.2020.1.DS), z dnia 23 lipca 2021 r. (sygn. 0111-KDIB3-2.4012.324.2021.3.AZ) oraz z dnia 28 września 2023 r. (sygn. 0114-KDIP1-3.4012.310.2023.4.LK). Jak czytamy w ostatniej z tych interpretacji, „zawieszając działalność gospodarczą podatnik, co do zasady, nie wykonuje czynności opodatkowanych podatkiem VAT, a co za tym idzie, nie ma obowiązku składania deklaracji i rozliczenia podatku VAT za zawieszone okresy rozliczeniowe. Zachowuje jednak przy tym prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego od tych zakupów, które są niezbędne do zachowania lub zabezpieczenia źródła przychodów (utrzymania działalności)”.
Utrzymanie prawa do odliczenia
Dodać przy tym należy, że zdaniem organów podatkowych warunkiem utrzymania prawa do odliczenia z faktur dokumentujących zakupy dokonywane w okresie zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej jest wznowienie wykonywania tej działalności. Jak czytamy w interpretacji indywidualnej Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 15 kwietnia 2022 r. (sygn. 0113-KDIPT1-3.4012.925.2021.3.MWJ), „przysługuje Panu prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego od wydatków stanowiących kontynuację kosztów ponoszonych przed zawieszeniem działalności gospodarczej związanych z przedłużeniem ważności usługi platformy internetowej służącej do prowadzenia sklepu oraz od wydatków nabywanych również przed zawieszeniem działalności gospodarczej i kontynuowanych w formie „nowych” usług a nie ich przedłużenia, takich jak: usługa serwera hostingowego do obsługi poczty elektronicznej, certyfikat zabezpieczający (…), odnowienie domeny internetowej. Przy czym wskazuję, że prawo do odliczenia z faktur dokumentujących ww. wydatki będzie Panu przysługiwało, o ile nastąpi wznowienie działalności gospodarczej, w ramach której przedmiotowe usługi będą związane z czynnościami opodatkowanymi oraz pod warunkiem niezaistnienia przesłanek negatywnych wymienionych w art. 88 ustawy”. W świetle tego stanowiska podatnicy, którzy zlikwidowali zawieszoną działalność gospodarczą bez jej wznowienia, obowiązani są skorygować odliczony VAT.
Pozostałe zakupy
Sporna jest przy tym kwestia czy dopuszczalne jest również odliczanie podatku naliczonego również od innych zakupów dotyczących zawieszonej działalności opodatkowanej, tj. od zakupów innych niż takie, które mogą lub muszą wykonywać przedsiębiorcy w okresie zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej (zob. art. 25 ust. 2 ustawy Prawo przedsiębiorców). Według mnie tak – uważam, że brak w przepisach VAT zakazu odliczania podatku naliczonego w okresie zawieszenia działalności gospodarczej pozwala na odliczanie podatku naliczonego również od zakupów dokonywanych z naruszeniem przepisów ustawy Prawo przedsiębiorców (o ile zakupy te wykorzystane zostały lub będą do wykonywania czynności dających prawo do odliczenia, w szczególności do wykonywania czynności opodatkowanych).
Niestety organy podatkowe ze stanowiskiem tym się nie zgadzają. Jak bowiem czytamy w cytowanej już powyżej interpretacji indywidualnej Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 15 kwietnia 2022 r. (sygn. 0113-KDIPT1-3.4012.925.2021.3.MWJ), „odnosząc się do kosztów, których poniesienie nie wynikało z wcześniejszych zobowiązań powstałych w trakcie prowadzenia działalności gospodarczej, tj.: kosztów reklamy w mediach społecznościowych oraz modułu umożliwiającego negocjowanie cen przez potencjalnych kupujących, stwierdzam, że nie przysługuje Panu prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego od tych wydatków”.
Zakupy dotyczące najmu prywatnego oraz działalności rolniczej
Podkreślić przy tym należy, że przedmiotowa wątpliwość nie dotyczy zakupów dotyczących opodatkowanej działalności gospodarczej w rozumieniu VAT, która nie jest działalnością gospodarczą w rozumieniu ustawy Prawo przedsiębiorców, w szczególności zakupów dotyczących „prywatnego” wynajmu oraz działalności rolniczej. W tym zakresie do zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej nie dochodzi, a w konsekwencji nie ulega wątpliwości, iż podatnicy, którzy zawiesili wykonywanie działalności gospodarczej, mogą odliczać VAT. Potwierdzają to w udzielanych wyjaśnieniach organy podatkowe, czego przykładem może być interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z dnia 7 lipca 2014 r. (sygn. IBPP2/443-298/14/BW), w której czytamy, że „Wnioskodawczyni przysługuje prawo do odliczenia kwoty podatku naliczonego wynikającego z otrzymywanych w okresie zawieszenia działalności faktur VAT dokumentujących poniesione w związku z wynajmowanym lokalem wydatki (w szczególności dotyczące wyposażenia lokalu, remontu tego lokalu oraz innych kosztów związanych z tym lokalem)”.
Tomasz Krywan, doradca podatkowy