29 października 2020 15:54
Z dniem 1 października 2020 r. wprowadzony został obowiązek wykazywania w ewidencji VAT oznaczeń dotyczących niektórych transakcji (zob. § 10 ust. 4 oraz § 11 ust. 2 rozporządzenia w sprawie szczegółowego zakresu danych zawartych w deklaracjach podatkowych i w ewidencji w zakresie podatku od towarów i usług). Analogiczne oznaczenia powinny być wykazywane w nowym pliku JPK_VAT.
Jednym z takich oznaczeń jest oznaczenie „TP”. Oznaczenie to powinno być stosowane do transakcji stanowiących sprzedaż w przypadku istnienia powiązań między nabywcą a dokonującym dostawy towarów lub usługodawcą, o których mowa w art. 32 ust. 2 pkt 1 ustawy o VAT (zob. § 10 ust. 4 pkt 3 rozporządzenia w sprawie szczegółowego zakresu danych zawartych w deklaracjach podatkowych i w ewidencji w zakresie podatku od towarów i usług).
Powiązaniami, o których mowa w art. 32 ust. 2 pkt 1 ustawy o VAT są powiązania w rozumieniu art. 23m ust. 1 pkt 5 ustawy o PIT i art. 11a ust. 1 pkt 5 ustawy o CIT. Powiązaniami tymi są zatem relacje, o których mowa w art. 23m ust. 1 pkt 4 ustawy o PIT oraz art. 11a ust. 1 pkt 4 ustawy o PIT, występujące pomiędzy podmiotami powiązanymi, tj.:
- podmiotami, z których jeden podmiot wywiera znaczący wpływ na co najmniej jeden inny podmiot, lub
- podmiotami, na które wywiera znaczący wpływ ten sam inny podmiot lub małżonek, krewny lub powinowaty do drugiego stopnia osoby fizycznej wywierającej znaczący wpływ na co najmniej jeden podmiot, lub
- spółką niemającą osobowości prawnej i jej wspólnikami, oraz
- podatnikiem i jego zagranicznym zakładem.
Jak przy tym wynika z art. 23m ust. 2 ustawy o PIT oraz art. 11a ust. 2 ustawy o CIT, przez wywieranie znaczącego wpływu, o którym mowa w art. 23m ust. 1 pkt 4 lit. a i b ustawy o PIT oraz art. 11a ust. 1 pkt 4 lit. a i b ustawy o CIT, rozumie się:
- posiadanie bezpośrednio lub pośrednio co najmniej 25% udziałów w kapitale lub posiadanie bezpośrednio lub pośrednio co najmniej 25% praw głosu w organach kontrolnych, stanowiących lub zarządzających lub posiadanie bezpośrednio lub pośrednio co najmniej 25% udziałów lub praw do udziału w zyskach lub majątku lub ich ekspektatywy, w tym jednostek uczestnictwa i certyfikatów inwestycyjnych, lub
- faktyczną zdolność osoby fizycznej do wpływania na podejmowanie kluczowych decyzji gospodarczych przez osobę prawną lub jednostkę organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej, lub
- pozostawanie w związku małżeńskim albo występowanie pokrewieństwa lub powinowactwa do drugiego stopnia.
Sprzedaż między małżonkami
Powiązaniami, o których mowa w art. 32 ust. 2 pkt 1 ustawy o VAT, są powiązania w rozumieniu ustaw o podatku dochodowym, tj. w rozumieniu przepisów art. 23m ustawy o PIT oraz art. 11a ustawy o CIT. W świetle tych przepisów małżonkowie są podmiotami, którzy wzajemnie wywierają na siebie znaczący wpływ z tytułu pozostawania w związku małżeńskim (zob. art. 23m ust. 1 pkt 4 lit. a w zw. z art. 23m ust. 2 pkt 3 ustawy o PIT), a więc są podmiotami powiązanymi w rozumieniu ustaw o podatku dochodowym. W efekcie istnieją między nimi powiązania, o których mowa w art. 32 ust. 2 pkt 1 ustawy o VAT, a w konsekwencji wszelkie transakcje pomiędzy małżonkami powinny być przez małżonków będących sprzedawcami oznaczane symbolem TP.
Sprzedaż dla spółki cywilnej lub osobowej, której wspólnikiem jest małżonek
Powiązaniami, o których mowa w art. 32 ust. 2 pkt 1 ustawy o VAT, są powiązania w rozumieniu ustaw o podatku dochodowym, tj. w rozumieniu przepisów art. 23m ustawy o PIT oraz art. 11a ustawy o CIT. W świetle przepisów ustaw o podatku dochodowych jeden z małżonków i spółka cywilna lub osobowa, której wspólnikiem jest drugi z małżonków, są podmiotami, na które znaczący wpływ ten sam podmiot (tj. mąż, który na żonę wywiera znaczący wpływ z tytułu pozostawania w związku małżeńskim, zaś na spółkę w związku z faktyczną zdolnością do wpływania na podejmowanie kluczowych decyzji gospodarczych przez tę spółkę – zob. art. 23m ust. 2 pkt 2 i 3 ustawy o PIT). W efekcie są to podmioty powiązane w rozumieniu ustaw o podatku dochodowym (na podstawie art. 23m ust. 1 pkt 4 lit. a ustawy o PIT), a w konsekwencji istnieją między nimi powiązania, o których mowa w art. 32 ust. 2 pkt 1 ustawy o VAT.
Sprzedaż na rzecz siostry lub brata
Powiązaniami, o których mowa w art. 32 ust. 2 pkt 1 ustawy o VAT, są powiązania w rozumieniu ustaw o podatku dochodowym, tj. w rozumieniu przepisów art. 23m ustawy o PIT oraz art. 11a ustawy o CIT. W świetle tych przepisów osoby będące rodzeństwem są podmiotami, którzy wzajemnie wywierają na siebie znaczący wpływ z tytułu występowania pokrewieństwa drugiego stopnia (zob. art. 23m ust. 2 pkt 3 ustawy o PIT). Są to zatem podmioty powiązane w rozumieniu ustaw o podatku dochodowym (na podstawie art. 23m ust. 1 pkt 4 lit. a ustawy o PIT). W efekcie istnieją między rodzeństwem zawsze istnieją powiązania, o których mowa w art. 32 ust. 2 pkt 1 ustawy o VAT, a w konsekwencji wszelkie transakcje pomiędzy rodzeństwem powinny być sprzedawców oznaczane symbolem TP.
Sprzedaż między rodzicami i dziećmi
Powiązaniami, o których mowa w art. 32 ust. 2 pkt 1 ustawy o VAT, są powiązania w rozumieniu ustaw o podatku dochodowym, tj. w rozumieniu przepisów art. 23m ustawy o PIT oraz art. 11a ustawy o CIT. W świetle tych przepisów rodzice i ich dzieci są podmiotami, które wzajemnie wywierają na siebie znaczący wpływ z tytułu występowania pokrewieństwa pierwszego stopnia (zob. art. 23m ust. 2 pkt 3 ustawy o PIT). Są to zatem podmioty powiązane w rozumieniu ustaw o podatku dochodowym (na podstawie art. 23m ust. 1 pkt 4 lit. a ustawy o PIT). W efekcie między rodzicami i dziećmi zawsze istnieją powiązania, o których mowa w art. 32 ust. 2 pkt 1 ustawy o VAT, a w konsekwencji wszelkie transakcje pomiędzy rodzicami i dziećmi powinny być sprzedawców oznaczane symbolem TP.
Sprzedaż na rzecz siostrzenicy/siostrzeńca lub bratanicy/bratanka
Powiązaniami, o których mowa w art. 32 ust. 2 pkt 1 ustawy o VAT, są powiązania w rozumieniu ustaw o podatku dochodowym, tj. w rozumieniu przepisów art. 23m ustawy o PIT oraz art. 11a ustawy o CIT. W przypadku świadczenia usług na rzecz siostrzenicy/siostrzeńca (córki lub syna siostry) lub bratanicy/bratanka (córki lub syna brata) powiązania takie istnieją, jeżeli żyje przynajmniej jedno z rodziców podatnika i jego siostry lub brata (a jednocześnie dziadków siostrzenicy/siostrzeńca lub bratanka/bratanicy). Wówczas bowiem na podatnika oraz siostrzenicę/siostrzeńca lub bratanicę/bratanka znaczący wpływ z tytułu występowania pokrewieństwa drugiego stopnia wywiera ta sama osoba lub osoby, tj. żyjący rodzice podatnika (zob. art. 23m ust. 2 pkt 3 ustawy o PIT). Skutkuje to uznaniem podatnika oraz siostrzenicy/siostrzeńca lub bratanicy/bratanka za podmioty powiązane w rozumieniu ustaw o podatku dochodowym na podstawie art. 23m ust. 1 pkt 4 lit. b ustawy o PIT.
Sprzedaż na rzecz pracowników
W § 10 ust. 4 pkt 3 rozporządzenia w sprawie szczegółowego zakresu danych zawartych w deklaracjach podatkowych i w ewidencji w zakresie podatku od towarów i usług mowa jest o powiązaniach, o których mowa w art. 32 ust. 2 pkt 1 ustawy o VAT, zaś powiązania wynikające ze stosunku pracy są powiązaniami, o których mowa w art. 32 ust. 2 pkt 2 ustawy o VAT. W konsekwencji wykazując w ewidencji oraz w nowym pliku JPK_VAT sprzedaż na rzecz pracowników nie trzeba, co do zasady, stosować oznaczenia. Obowiązek taki istnieje tylko, jeżeli między pracodawcą i pracownikiem istnieją (inne niż wynikające ze stosunku pracy) powiązania, o których mowa w art. 32 ust. 2 pkt 1 ustawy o VAT, czyli powiązania w rozumieniu ustaw o podatku dochodowym.