Podział majątku małżonków a VAT

Pytanie: Każde z małżonków prowadziło zarejestrowaną na siebie indywidualną działalność. Majątek firmowy był zakupiony w trakcie trwania małżeństwa tylko na firmę żony (grunty, maszyny, samochody, budynki). Od większości środków trwałych odliczono VAT. Małżonkowie są już po rozwodzie. Po rozwodzie została założona sprawa o podział majątku. 01.02.2018 r. byli małżonkowie postanowili przekazać część środków trwałych z firmy byłej żony na firmę byłego męża. Czy nieodpłatne przekazanie przez byłą żonę środków trwałych na rzecz firmy byłego męża, będzie podlegało opodatkowaniu VAT? Po żadnej ze stron nie następuje likwidacja działalności gospodarczej.

Odpowiedź: Uważam, że konsekwencją podziału majątku wspólnego, o którym mowa, będzie dokonanie przez żonę nieodpłatnych dostaw środków trwałych. Te nieodpłatne dostawy towarów podlegać będą opodatkowaniu podatkiem VAT w zakresie, w jakim żonie przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych środków trwałych.

Uzasadnienie: Podatek VAT cechuje się dużą autonomią, a w konsekwencji oderwaniem od cywilnoprawnych skutków dokonywanych czynności. Przykładowo, czynnością podlegającą opodatkowaniu podatkiem VAT są dostawy towarów, przez które rozumie się nie tyle przeniesienie własności, lecz przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (zob. art. 5 ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 7 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług. tekst jedn.: Dz. U. z 2017 r., poz. 1221 z późn. zm. – dalej u.p.t.u.). Dlatego też, przykładowo, przyjmuje się, że pozostający we wspólności majątkowej małżonkowie mogą między sobą – na gruncie VAT – "sprzedawać" oraz "darować" składniki majątku wykorzystywane w prowadzonych przez siebie przedsiębiorstwach, co potwierdzają organy podatkowe w udzielanych wyjaśnieniach (zob. przykładowo interpretację indywidualną Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z dnia 28 lutego 2012 r. - IBPP1/443-1676/11/AZb).
Tym bardziej "sprzedawać" oraz "darować" składniki majątku objęte w przeszłości wspólnością ustawową mogą pomiędzy sobą byli małżonkowie. Dlatego też uważam, że konsekwencją podziału majątku wspólnego, o którym mowa, będzie dokonanie przez żonę nieodpłatnych dostaw środków trwałych. Te nieodpłatne dostawy towarów podlegać będą opodatkowaniu podatkiem VAT w zakresie, w jakim żonie przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych środków trwałych (zob. art. 7 ust. 2 u.p.t.u.). Odpowiednie zastosowanie znajdzie interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z dnia 19 października 2015 r. (IBPP1/4512-559/15/LSz), w której czytamy, że „jeżeli w wyniku orzeczenia o rozwodzie, żona Wnioskodawcy nabyła ekonomiczne władztwo w częściach ułamkowych części majątku związanego z prowadzoną przez Wnioskodawcę działalnością gospodarczą, to to przeniesienie władztwa ekonomicznego stanowić będzie, zgodnie z art. 7 ust. 2 ustawy o VAT, odpłatną dostawę towarów, a więc czynność podlegającą opodatkowaniu, gdyż przy nabyciu działek i nakładów na przyłącz i ogrodzenie Wnioskodawcy przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego”.

Tomasz Krywan

doradca podatkowy online

Porada podatkowa opracowana w dniu 7 lutego 2018 r. dla: