Zakup towarów w sklepach Biedronka a mechanizm odwrotnego obciążenia

Pytanie: Podatnik dokonuje zakupów w sieci Jeronimo Martins w sklepach Biedronka rozsianych po całej Polsce. Zakupy dokonywane są celem odsprzedaży opodatkowanej stawką 23 %. Sieć ta nie jest hurtownikiem tylko detalistą i nie ma możliwości wystawienia faktury na odwrotne obciążenie po przekroczeniu limitu 20 tys netto. Wystawia faktury ze stawką 23 % na te produkty. Czy zakup dokonany w jednym dniu np. w Poznaniu na kwotę 15 tys, a potem w tym samym dniu w np. Olsztynie na kwotę 8 tys może być uznany za transakcję jednolitą gospodarczo skoro sprzedawca jest zawsze jeden i ten sam? W ciągu miesiąca zakupy dokonywane są w kilkunastu sklepach w całej Polsce. Odsprzedaż tych towarów odbywa się zgodnie z przepisami i VAT od tych transakcji jest odprowadzany do Urzędu Skarbowego, więc nie ma tutaj mowy o żadnym „wyłudzeniu” VAT przy zakupie.

Odpowiedź: Nie, wskazane zakupy nie stanowią jednolicie gospodarczych transakcji o wartości przekraczającej 20.000 zł netto. Mechanizm odwrotnego obciążenia nie ma zatem w przedstawionej sytuacji zastosowania.

Uzasadnienie: Do rozliczania podatku VAT z tytułu dostaw towarów lub świadczenia usług obowiązani są, co do zasady, sprzedawcy (tj. dostawcy towarów lub usługodawcy). Nie jest to jednak zasada bezwzględnie obowiązująca. W określonych przepisami art. 17 ust. 1 pkt 4, 5, 7 i 8 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz. U. z 2017 r., poz. 1221 z późn. zm.) – dalej u.p.t.u., przypadkach podatnikami VAT z tytułu dostaw towarów lub świadczenia usług są – w ramach tzw. mechanizmu odwrotnego obciążenia – nabywcy towarów i usług.

Mechanizm ten ma przede wszystkim zastosowanie w przypadku podlegających opodatkowaniu podatkiem VAT w Polsce czynności dokonywanych przez zagranicznych podatników, tj. podatników nieposiadających na terytorium kraju siedziby działalności gospodarczej ani stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej (zob. art. 17 ust. 1 pkt 4 i 5 u.p.t.u.). Coraz częściej jednak mechanizm odwrotnego obciążenia ma zastosowanie również w przypadku czynności dokonywanych przez polskich podatników.

W przypadku dostaw towarów jest tak, jeżeli, co do zasady, łącznie spełnione są cztery określone przepisami art. 17 ust. 1 pkt 7 u.p.t.u. warunki. W przypadku sprzętu elektronicznego wymienionego w poz. 28-28c u.p.t.u. załącznika nr 11 do u.p.t.u. istnieje jeszcze dodatkowy, piąty warunek stosowania mechanizmu odwrotnego obciążenia, aby łączna wartość towarów w ramach jednolitej gospodarczo transakcji obejmującej te towary, bez kwoty podatku, przekracza kwotę 20 000 zł (zob. art. 17 ust. 1c u.p.t.u.).

Mając to na uwadze wyjaśnić pragnę, że warunki te mogą być spełnione również w przypadku zakupów w sklepach Biedronka, a więc od firmy Jeronimo Martins. W przypadkach takich firma ta ma obowiązek wystawiania faktur bez danych dotyczących stawki i kwoty podatku oraz z wyrazami „odwrotne obciążenie”. Nie jest prawdą stwierdzenie, że jako detalista firma ta nie możliwości wystawiania takich faktur.

Nie dotyczy to jednak wskazanych przypadków, gdyż dotyczą one transakcji o wartości nieprzekraczającej 20.000 zł netto. Do dostaw towarów dokonywanych w ramach tych transakcji mechanizm odwrotnego obciążenia nie ma zatem zastosowania. Oznacza to, że są one przez firmę Jeronimo Martins prawidłowo dokumentowane fakturami ze stawką 23%, jak również, że nie ma Pan – jako nabywca – obowiązku rozliczania podatku VAT z tytułu dokonywania wskazanych zakupów.

Nie ma przy tym znaczenia, że zdarzają się przypadki, gdy tego samego dnia dokonuje Pan zakupów w dwóch (lub więcej) sklepach Biedronka, a łączna wartość zakupów przekroczyć może 20.000 zł netto. Są to bowiem zakupy dokonywane na podstawie dwóch (lub więcej) odrębnych umów, zaś za jednolitą gospodarczo transakcję uznaje się przede wszystkim transakcję obejmującą jedną umowę (zob. art. 17 ust. 1d u.p.t.u.). Nie występują również w przedstawionej sytuacji wskazane w art. 17 ust. 1e u.p.t.u. przesłanki do uznawania za jednolitą gospodarczo transakcję transakcji obejmujących więcej niż jedną umowę (zob. art. 17 ust. 1e u.p.t.u.).

Tomasz Krywan

doradca podatkowy online

Porada podatkowa opracowana w dniu 19 lutego 2018 r. dla:     

Wolters Kluwer

zamów aktualizację odpowiedzi