Koszty nabycia opłacanej z góry usługi szkoleniowej jako koszty uzyskania przychodów

Pytanie: Osoba prowadząca działalność gospodarczą zakupiła usługę szkoleniową (od zagranicznego kontrahenta). Przez kilka miesięcy wnosiła tylko opłaty - zaliczki (i rozliczony był tylko VAT jako wtedy import usług). Szkolenie się już zaczyna i będzie przebiegało w postaci kilku spotkań cyklicznie w przeciągu następnych kilku miesiącach ( i pozostałe opłaty - raty również będą uiszczane jak dotychczas). Kiedy ująć ten koszt w podatkowej książce przychodów i rozchodów: - w momencie rozpoczęcia szkolenia w kwocie sumy dotychczasowych wpłat a pozostałe wpłaty w momencie ich kolejnych spotkań? Dokumenty (invoice) są wystawiane - nie zawsze tylko na prośbę (nie spełniają polskich wymogów faktur zaliczkowych, czy końcowych).

Odpowiedź: Uważam, że w przedstawionej sytuacji osoba fizyczna uzyska możliwość rozpoznania kosztu uzyskania przychodów dopiero z chwilą zakończenia szkolenia.

Uzasadnienie: U podatników rozliczających koszty uzyskania przychodów tzw. metodą kasową (metoda ta jest stosowana przez większość podatników prowadzących podatkową księgę przychodów i rozchodów) koszty potrącalne są co do zasady w momencie poniesienia (zob. art. 22 ust. 4 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, tekst jedn.: Dz. U. z 2021 r., poz. 1128 z późn. zm. - dalej u.p.d.o.f.), a za dzień poniesienia kosztu uważa się dzień wystawienia faktury (rachunku) lub innego dowodu stanowiącego podstawę do zaksięgowania (ujęcia) kosztu (zob. art. 22 ust. 6b u.p.d.o.f.). Powoduje to, że u podatników stosujących tę metodę koszty stają się najczęściej potrącalne w dacie wystawienia faktury, rachunku lub innego dokumentu stanowiącego podstawę do zaksięgowania (ujęcia) kosztu (zob. przykładowo interpretację indywidualną Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z dnia 4 czerwca 2012 r. – IPTPB1/415-185/12-3/KSU).

Przyjmuje się jednak, że płacone przez podatników przedpłaty, zaliczki oraz zadatki (i podobne kwoty) mogą być zaliczane do kosztów uzyskania przychodów dopiero wówczas, gdy dojdzie do nabycia towaru lub usługi, których dotyczą. W szczególności takie stanowisko reprezentują organy podatkowe. Jak czytamy w interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z 2 grudnia 2016 r. (1061-IPTPB1.4511.819.2016.2.MM), „wpłaty poniesione przez Wnioskodawczynię na zaliczkę zakupu towaru handlowego, stanowiące w konsekwencji stuprocentową wartość tego zamówienia, mogą zostać zaliczone przez Nią do kosztów uzyskania przychodów prowadzonej działalności gospodarczej na podstawie stuprocentowej faktury zaliczkowej w momencie otrzymania towaru. Wskazać bowiem należy, że wydatek ten jest bez wątpienia poniesiony w celu osiągnięcia przychodów prowadzonej przez Wnioskodawczynię działalności gospodarczej oraz w momencie otrzymania towaru będzie miał on charakter definitywny, a więc bezzwrotny”.

W mojej ocenie powoduje to, że w przedstawionej sytuacji osoba fizyczna uzyska możliwość rozpoznania kosztu uzyskania przychodów dopiero z chwilą zakończenia szkolenia. Nie ma według mnie podstaw do rozpoznania jako kosztów dotychczas zapłaconych kwot w związku z rozpoczęciem szkolenia (chyba że kwoty te bezpośrednio dotyczą określonej części szkolenia, jednak z treści pytania nie wynika, aby chodziło o taką sytuację).

Wskazać jednocześnie pragnę, że dowodami księgowi w rozumieniu przepisów rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 23 grudnia 2019 r. w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów (Dz.U. poz. 2544) – dalej r.p.k.p.r., są nie tylko faktury, ale między innymi inne dowody stwierdzające fakt dokonania operacji gospodarczej zgodnie z jej rzeczywistym przebiegiem i zawierające co najmniej dane określone przepisami § 11 ust. 3 r.p.k.p.r. W konsekwencji możliwe jest rozpoznawanie w podatkowej księdze przychodów i rozchodów kosztów także na podstawie dokumentów, które nie spełniają określonych polskimi przepisami wymogów dla faktur (jeżeli zawierają wskazane dane).

Tomasz Krywan, doradca podatkowy

Odpowiedź udzielona w dniu 14 października 2021 r. dla: 

Wolters Kluwer

zamów aktualizację odpowiedzi