Koszty nabycia wierzytelności jako koszty uzyskania przychodów

Pytanie: Spółka zakupiła wierzytelność o wartości 100.000 zł za kwotę 10.000 zł. W trakcie egzekwowania należności spółka zawarła z dłużnikiem ugodę na mocy której ustalono, iż jeżeli dłużnik zapłaci określoną część długu w ściśle wskazanym terminie to spowoduje to wygaśnięcie pozostałego zobowiązania. W jakiej wysokości spółka będzie mogła zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów wartość nabytej wierzytelności jeżeli dłużnik wywiąże się z warunków ugody?

Odpowiedź: Jeżeli w przedstawionej sytuacji dłużnik wywiąże się z warunków ugody, spółka będzie mogła zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów tylko część kosztu nabycia wierzytelności odpowiadającą uregulowanej kwocie. W pozostałej części (tj. w części przypadającej na cześć wierzytelności, która wygaśnie) koszt nabycia wierzytelności nie będzie stanowił podatkowego kosztu uzyskania przychodów.

Uzasadnienie: Kosztami uzyskania przychodów są koszty ponoszone przez podatników w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych jako niestanowiące kosztów uzyskania przychodów (zob. art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych, tekst jedn.: Dz. U. z 2014, poz. 851 z późn. zm. - dalej u.p.d.o.p.). Jak jednocześnie stanowi art. 16 ust. 1 pkt 44 u.p.d.o.p., nie uważa się za koszty uzyskania przychodów umorzonych wierzytelności (z nieistotnym w omawianej sytuacji wyjątkiem dotyczącym wierzytelności, które uprzednio na podstawie art. 12 ust. 3 u.p.d.o.p. zostały zarachowane jako przychody należne).

Przyjmuje się przy tym, że uregulowanie przez dłużnika części nabytej przez podatnika wierzytelności pozwala podatnikowi zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów część kosztu nabycia wierzytelności odpowiadającą części uregulowanej wierzytelności (zob. przykładowo wyrok NSA z dnia 20 września 2011 r. - II FSK 615/10 czy interpretację indywidualną Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z dnia 2 kwietnia 2015 r. - ILPB3/4510-1-2/15-2/EK). Oznacza to, że jeżeli w przedstawionej sytuacji dłużnik wywiąże się z warunków ugody, spółka będzie mogła zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów tylko część kosztu nabycia wierzytelności odpowiadającą uregulowanej kwocie (przykładowo, jeżeli dłużnik uregulowałby 50.000 zł, spółka mogłaby zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów 5.000 zł).

W pozostałej części (tj. w części przypadającej na cześć wierzytelności, która wygaśnie) ze względu na art. 16 ust. 1 pkt 44 u.p.d.o.p. koszt nabycia wierzytelności nie będzie stanowił podatkowego kosztu uzyskania przychodów. Aktualne w tym zakresie pozostaje postanowienie Naczelnika Pomorskiego Urzędu Skarbowego z dnia 3 listopada 2006 r. (DP/423-0127/06), w którym czytamy, że „w przypadku umorzenia części wierzytelności (np. w wyniku zawarcia układu) do kosztów uzyskania przychodów nie będzie mogła być zaliczona ta część wydatków poniesionych na nabycie wierzytelności, która proporcjonalnie przypada na umorzoną część”.

Tomasz Krywan, doradca podatkowy

Odpowiedź udzielona w dniu 18 października 2016 r. dla: 

Wolters Kluwer

zamów aktualizację odpowiedzi