Zakup za granicą środka trwałego za gotówkę

Pytanie: Podatnik VAT dokonał zakupu środka trwałego za kwotę 8000 tyś euro.Zapłacił gotówką.Kupił od firmy niemieckiej posiadającej nip unijny na terenie Niemiec. Co można teraz zrobić? Czy można odliczyć VAT?

Odpowiedź: W świetle stanowiska reprezentowanego przez organy podatkowe podatnik nie może zaliczać do podatkowych kosztów uzyskania przychodów odpisów amortyzacyjnych dokonywanych od przedmiotowego środka trwałego. Prawo takie może jednak uzyskać dokonując ponownej zapłaty przelewem. Powyższe nie wpływa na możliwość odliczenia podatku VAT.

Uzasadnienie: Z dniem 1.01.2017 r. nastąpiło obniżenie limitu, o którym mowa w art. 22 ust. 1 ustawy z 2.07.2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz.U. z 2016 r. poz. 1829 ze zm.) – dalej u.s.d.g. Spowodowało to, że obecnie znacznie częściej niż do końca 2016 r. przedsiębiorcy są obowiązani do dokonywania i przyjmowania płatności związanych z wykonywaną działalnością gospodarczą za pośrednictwem rachunku płatniczego. Obowiązek taki obecnie istnieje, jeżeli:

1. stroną transakcji, z której wynika płatność, jest inny przedsiębiorca oraz
2. jednorazowa wartość transakcji, bez względu na liczbę wynikających z niej płatności, przekracza równowartość 15 000 zł, przy czym transakcje w walutach obcych przelicza się na złote według kursu średniego walut obcych ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień dokonania transakcji.

Obniżeniu wskazanego limitu towarzyszyło dodanie art. 22p ustawy z 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. z 2016 r. poz. 2032 ze zm.) oraz art. 15d ustawy z 15.02.1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz.U. z 2016 r. poz. 1888 ze zm.), które zawierają przepisy wyłączające możliwość zaliczania do kosztów uzyskania przychodów płatności dokonanych z naruszeniem obowiązku dokonywania i przyjmowania płatności związanych z wykonywaną działalnością gospodarczą za pośrednictwem rachunku płatniczego.

Co istotne w omawianym przypadku, przepisy te stosuje się odpowiednio, między innymi, w przypadku nabycia środków trwałych (zob. art. 22p ust. 3 pkt 1 u.p.d.o.f. oraz art. 15d ust. 3 pkt 1 u.p.d.o.p.). Oznacza to, że w zakresie w jakim na wartość początkową środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych składają się płatności dokonane z naruszeniem obowiązku określonego w art. 22 u.s.d.g.:

1. odpisy amortyzacyjne nie mogą być zaliczane do kosztów uzyskania przychodów – w przypadku odpisów amortyzacyjnych dokonywanych po dokonaniu płatności,
2. podatnicy są obowiązani zmniejszać koszty uzyskania przychodów (względnie zwiększać przychody) o kwoty zaliczonych do kosztów uzyskania przychodów odpisów amortyzacyjnych – w przypadku odpisów amortyzacyjnych dokonanych i zaliczonych do kosztów uzyskania przychodów przed dokonaniem płatności.

Kwestią sporną jest czy powyższe dotyczy również zakupów dokonywanych u zagranicznych przedsiębiorców. Według mnie nie, jednak organy podatkowe reprezentują w tej kwestii odmienne stanowisko (zob. przykładowo interpretację indywidualną Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 20 czerwca 2017 r. - 0112-KDIL5.4010.58.2017.1.ŁM). Przyjęcie takiego stanowiska oznaczałoby, że w przedstawionej sytuacji podatnik nie może zaliczać do podatkowych kosztów uzyskania przychodów odpisów amortyzacyjnych dokonywanych od przedmiotowego środka trwałego.

Zauważyć jednak należy, że organy podatkowe dopuszczają, aby podatnicy wyłączali stosowanie powyższych przepisów poprzez wycofanie się z zapłaty gotówkowej i dokonanie ponownej zapłaty przelewem. Tytułem przykładu wskazać można interpretację indywidualną Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 4 maja 2017 r. (0115-KDIT3.4011.33.2017.1.DW), „w przypadku dokonania swoistej korekty przeprowadzenia płatności uwzględniającej rachunek płatniczy, należy transakcję uznać za opłaconą przelewem, co umożliwia zaliczenie wydatku do kosztów uzyskania przychodów. Jeżeli zdarzenie to miało miejsce po dokonaniu zapisów księgowych, należy dokonać ich stosownej korekty”. Nie ma przeszkód, aby podatnik, o którym mowa, skorzystał z tej możliwości.

Wyjaśnić jednocześnie pragnę, że na gruncie VAT nie ma przepisów podobnych do wskazanych art. 22p u.p.d.o.f. oraz art. 15d u.p.d.o.p. W konsekwencji dokonywanie płatności z naruszeniem obowiązku dokonywania i przyjmowania płatności związanych z wykonywaną działalnością gospodarczą za pośrednictwem rachunku płatniczego nie wpływa na przysługujące podatnikom prawo do odliczenia. A zatem podatnik, o którym mowa, może w przedstawionym stanie faktycznym odliczyć podatek VAT (tj. – jak zakładam – kwotę podatku należnego z tytułu wewnątrzwspólnotowego nabycia przedmiotowego środka trwałego).

Tomasz Krywan, doradca podatkowy

Odpowiedź udzielona w dniu 29 września 2017 r. dla: