Zakup na licytacji komorniczej a podatek od czynności cywilnoprawnych

Pytanie: Na licytacji komorniczej zostało zakupione prawo odrębnej własności lokalu mieszkalnego oraz grunt oznaczony w księdze wieczystej jako grunt orny. Na obydwie nieruchomości kupujący otrzymał z Sądu postanowienie o przysądzeniu własności. Czy od tych nieruchomości kupujący jest obowiązany opłacić podatek od czynności cywilnoprawnych? Jeżeli tak, to w jakiej dacie powstaje obowiązek podatkowy? Czy jest to data uprawomocnienia się postanowienia, czy data wydania klauzuli prawomocności?

Odpowiedź: Tak, z tytułu nabycia przedmiotowego lokalu oraz gruntu podatnik jest obowiązany do zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych (zakładając, że nie ma zastosowania wyłączenie opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych ze względu na opodatkowanie podatkiem VAT ani żadne ze zwolnień od podatku od czynności cywilnoprawnych). Obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych powstał w dniu uprawomocnienia się orzeczenia o przysądzeniu własności.

Uzasadnienie: Opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych podlegają, między innymi, umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych (zob. art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych, tekst jedn.: Dz. U. z 2020 r., poz. 815 z późn. zm. – dalej u.p.c.c.), jak również orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne, jak umowy sprzedaży (zob. art. 1 ust. 1 pkt 3 u.p.c.c.).

Do końca 2015 r. istniało przy tym wyłączenie opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych obejmujące umowy sprzedaży rzeczy w postępowaniu egzekucyjnym lub upadłościowym. Określający to wyłączenie art. 2 pkt 3 u.p.c.c. został jednak z dniem 1 stycznia 2016 r. uchylony.

Powoduje to, że z tytułu nabycia przedmiotowego lokalu oraz gruntu podatnik jest obowiązany do zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych (zakładając, że nie ma zastosowania wyłączenie opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych ze względu na opodatkowanie podatkiem VAT ani żadne ze zwolnień od podatku od czynności cywilnoprawnych). Odpowiednie zastosowanie ma, przykładowo, interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z dnia 17 listopada 2016 r. (2461-IBPB-2-1.4514.442.2016.3.PM), w której czytamy, że „przysądzenie własności nieruchomości na rzecz Wnioskodawcy w ramach licytacji komorniczej podlega co do zasady opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych, zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a) w zw. z art. 1 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, jako umowa sprzedaży”.

Wskazać jednocześnie pragnę, że na podstawie art. 3 ust. 1 pkt 3 u.p.c.c. obowiązek podatkowy od przedmiotów opodatkowania określonych w art. 1 ust. 1 pkt 3 u.p.c.c. powstaje z chwilą uprawomocnienia się orzeczenia sądu, doręczenia wyroku sądu polubownego lub zawarcia ugody. W konsekwencji w przedstawionej sytuacji obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych powstał w dniu uprawomocnienia się orzeczenia o przysądzeniu własności (zob. przykładowo interpretację indywidualną Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z dnia 21 grudnia 2016 r. - 2461-IBPB-2-1.4514.596.2016.2.MZ).

Tomasz Krywan

doradca podatkowy

Odpowiedź udzielona w dniu 21 września 2020 r. dla: 

Wolters Kluwer

zamów aktualizację odpowiedzi