Opodatkowanie spadku znajdującego się za granicą

Pytanie: Sprawa dotyczy nabycia spadku po obywatelu niemieckim zamieszkałym w Niemczech (głównie nieruchomość położona w Niemczech) przez polskiego obywatela zamieszkałego w Polsce. Czy nabycie spadku powoduje powstanie polskiego obowiązku podatkowego? W przypadku odpowiedzi tak: Czy zapłacony niemiecki podatek od spadków w Niemczech z tytułu nabycia spadku obniża polską podstawę opodatkowania w podatku od spadków i darowizn?

Odpowiedź: Nabycie rzeczy (w tym nieruchomości położonej w Niemczech) w ramach spadku, o którym mowa, podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn w Polsce. Zapłacony w Niemczech podatek od przedmiotowego spadku nie obniża niestety podstawy opodatkowania podatku od spadku i darowizn w Polsce. Szczegóły znajdują się w uzasadnieniu.

Uzasadnienie: Opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn podlega przede wszystkim nabycie przez osoby fizyczne (np. tytułem dziedziczenia, zapisu zwykłego, dalszego zapisu, zapisu windykacyjnego, polecenia testamentowego) rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (zob. art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn, tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r., Nr 86 z późn. zm. – dalej u.p.s.d.). W drodze jednak wyjątku od tej zasady na podstawie art. 2 u.p.s.d. opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn podlega również nabycie własności rzeczy znajdujących się za granicą lub praw majątkowych wykonywanych za granicą podlega podatkowi, jeżeli w chwili otwarcia spadku lub zawarcia umowy darowizny nabywca był obywatelem polskim lub miał miejsce stałego pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. W świetle tego przepisu nie ulega wątpliwości, że nabycie rzeczy (w tym nieruchomości położonej w Niemczech) w ramach spadku, o którym mowa, podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn w Polsce.

Jednocześnie pragnę wyjaśnić, że w świetle przepisów art. 7 u.p.s.d. zapłacony niemiecki podatek od przedmiotowego spadku nie obniża niestety podstawy opodatkowania podatku od spadku i darowizn w Polsce. Jak czytamy w wyroku WSA w Gdańsku z dnia 27 maja 2010 r. (I SA/Gd 79/10), „żaden z ustępów art. 7 ustawy nie może stanowić podstawy do kwalifikacji wydatku z tytułu zapłaty podatku poza granicami Polski (w Niemczech) do długów i ciężarów spadku. Jest to zobowiązanie ciążące na spadkobiercy i nie należy do długów czy ciężarów obciążających spadek w chwili otwarcia. Podatek jest zobowiązaniem, które nie obciąża masy spadkowej, bowiem powstaje on po otwarciu spadku i dotyczy jedynie spadkobiercy. Jest też zobowiązaniem publicznoprawnym, a nie cywilnoprawnym i nie może być zaliczone do długów spadkowych, o których mowa w art. 922 § 3 Kodeksu cywilnego. Zapłata podatku z tytułu nabycia spadku poza granicami kraju pozostaje bez wpływu na wymiar podatku w Polsce, co też zasadnie skonstatowały organy podatkowe obu instancji”. Prawidłowość tego stanowiska potwierdził NSA, który wyrokiem z dnia 18 maja 2012 r. (II FSK 2287/10) oddalił skargę kasacyjną od powyższego wyroku stwierdzając, że „jako długi i ciężary w rozumieniu art.7 ust.1 u.p.s.d. traktowane są, oprócz długów spadkodawcy przechodzących na spadkobiercę zgodnie z art. 922 § 1 w związku z § 2 K.c., także obciążenia należące do długów spadkowych zgodnie z art. 922 § 3 K.c. oraz koszty leczenia i opieki w czasie ostatniej choroby spadkodawcy, które – jako poniesione na rzecz spadkodawcy przed jego śmiercią – mogłyby być zaliczone do długów spadkodawcy. Są to obciążenia bezpośrednio związane z obowiązkami przewidzianymi w przepisach K.c. dotyczących spadków. Zapłacony /w Niemczech/ w związku z nabyciem spadku podatek nie należy do tej kategorii obciążeń - nie wynika z prawa cywilnego, nie ciążył na spadkodawcy, jego poniesienie nie jest konieczne dla nabycia spadku, potwierdzenia statusu spadkobiercy, ani wykonania testamentu. Stąd nie narusza art.7 ust.1-3 u.p.s.d. zaakceptowanie przez sąd I instancji wyrażonego w przedmiotowym zakresie poglądu prawnego organów rozpatrujących sprawę”.

Tomasz Krywan, doradca podatkowy

Odpowiedź udzielona w dniu 2 września 2015 r. dla: