Wyszukaj interesujące zagadnienie w serwisie podatkoweopinie.pl
Pytanie: Czy ojciec może udzielić nieoprocentowanej pożyczki córce na okres 4 lat? Czy córka w myśl ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych uzyska przychód z tytułu świadczenie nieodpłatnego? Czy np. po dwóch latach ojciec może darować córce te pożyczkę? Czy taka darowizna może być zwolniona od podatku od darowizn i spadków? Pożyczka była dokonywana kilkoma przelewami na rachunek bankowy wspólny dla córki i zięcia? Jakie warunki należałoby spełnić aby korzystać ze zwolnienia? Lub jaki należy odprowadzić podatek ? I czy należy składać deklaracje lub zeznania, i w jakim terminie?
Odpowiedź: Nie ma przeszkód, aby ojciec udzielił córce nieoprocentowanej pożyczki, np. na okres 4 lat. Córka uzyskiwać będzie z tego tytułu przychody z nieodpłatnych świadczeń, lecz będą to przychody zwolnione od podatku dochodowego. W związku z ewentualnym umorzeniem po dwóch latach pożyczki, o której mowa, nie wystąpi czynność podlegająca opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn, której zwolnienie od tego podatku można by rozważać.
Uzasadnienie: Przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości (zob. art. 720 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny, tekst jedn.: Dz. U. z 2017 r., poz. 459 z późn. zm. – dalej k.c.). Przepis ten (ani żaden inny przepis) nie wymaga, aby z tytułu udzielenia pożyczki dającemu pożyczkę musiało przysługiwać wynagrodzenie, w szczególności wynagrodzenie w formie odsetek.
Nie ma zatem przeszkód, aby ojciec udzielił córce nieoprocentowanej pożyczki, np. na okres 4 lat. Córka uzyskiwać będzie z tego tytułu podlegające opodatkowaniu podatkiem dochodowym przychody z nieodpłatnych świadczeń, lecz będą to przychody zwolnione od podatku na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 125 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2016 r., poz. 2032 z późn. zm.) - dalej u.p.d.o.f. Przepis ten zwalnia od podatku wartość świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń otrzymanych od osób zaliczonych do I i II grupy podatkowej w rozumieniu przepisów o podatku od spadków i darowizn (z nieistotnym w omawianej sytuacji zastrzeżeniem art. 21 ust. 20 u.p.d.o.f.).
Wyjaśnić jednocześnie pragnę, że na podstawie art. 508 k.c. zobowiązanie wygasa, gdy wierzyciel zwalnia dłużnika z długu, a dłużnik zwolnienie przyjmuje. Jest to tzw. umorzenie wierzytelności.
W związku z umarzaniem wierzytelności nie dochodzi do opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn. Dotyczy to również umarzania pożyczek. Potwierdzają to w udzielanych wyjaśnieniach organy podatkowe, czego przykładem może być interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z dnia 16 maja 2016 r. (IBPB-2-1/4515-120/16/BJ). Czytamy w niej, że „skoro złożone przez pożyczkodawcę (ojca Wnioskodawcy) oświadczenie o umorzeniu pożyczki nie jest darowizną w rozumieniu Kodeksu cywilnego to czynność ta nie jest objęta zakresem art. 1 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn. Należy zgodzić się z Wnioskodawcą, że w tej sytuacji nie ma zastosowania ustawa o podatku od spadków i darowizn, a tym samym po stronie Wnioskodawcy nie powstanie zobowiązanie podatkowe w podatku od spadków i darowizn”.
A zatem w związku z ewentualnym umorzeniem po dwóch latach pożyczki, o której mowa, nie wystąpi czynność podlegająca opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn, której zwolnienie od tego podatku można by rozważać. W związku z takim umorzeniem u córki powstanie przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, jednak ponownie będzie to przychód zwolniony od tego podatku na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 125 u.p.d.o.f.
Wskazać jednocześnie należy, że do I grupy podatkowej w rozumieniu przepisów o podatku od spadków i darowizn należą również zięciowie (zob. art. 14 ust. 3 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn - tekst jedn.: Dz. U. z 2017 r., poz. 833 z późn. zm.). W konsekwencji podobnie miałaby się rzecz, gdyby pożyczka, o której mowa, została udzielona – częściowo lub w całości – zięciowi. Nie ma w tej sytuacji znaczenia, że pożyczone środki zostaną przelane na wspólny rachunek bankowy córki i zięcia. Nie ma również potrzeby przelewania pożyczonych środków kilkoma przelewami.
Tym niemniej wskazane jest, aby w przedstawionej sytuacji umowa pożyczki została zawarta pomiędzy ojcem i córką. Umowy pożyczek, w tym pożyczek nieoprocentowanych, podlegają bowiem opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych (według stawki 2%). Jednakże umowy pożyczek pomiędzy osobami z tzw. grupy „0” (do grupy tej zięciowie nie należą) są zwolnione od podatku, pod warunkiem złożenia deklaracji w sprawie podatku od czynności cywilnoprawnych właściwemu organowi podatkowemu w terminie 14 dni od daty dokonania czynności, z wyłączeniem przypadku, gdy umowa została zawarta w formie aktu notarialnego oraz udokumentowania otrzymania pieniędzy przez biorącego pożyczkę dowodem przekazania na jego rachunek płatniczy lub na jego inny rachunek w banku lub w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, lub przekazem pocztowym (zob. art. 9 pkt 10 lit. b ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych, tekst jedn.: Dz. U. z 2017 r., poz. 1150).
Zawarcie umowy pożyczki pomiędzy ojcem i córką pozwoli ze zwolnienia tego skorzystać. Oczywiście będzie tak, jeżeli w terminie 14 dni od daty zawarcia umowy pożyczki spółka złoży deklarację PCC-3 (warunek udokumentowania otrzymania pieniędzy na rachunek bankowy będzie bowiem – jak wynika z treści pytania – spełniony).
Tomasz Krywan, doradca podatkowy
Odpowiedź udzielona w dniu 29 września 2017 r. dla:
