Eksport pośredni towarów przez inne państwo członkowskie

Pytanie: Polska firma chce sprzedać towary dla firmy z Egiptu, przy czym zgodnie z umową, firma polska sprzedawane towary ma dostarczyć bezpośrednio do Francji transportem własnym skąd towar ten zostanie wywieziony poza obszar celny UE przez przedstawiciela firmy z Egiptu. 1. Czy w przedmiotowej sytuacji mamy do czynienia z eksportem, a jeśli tak to jakie warunki muszą zostać spełnione, aby firma polska mogła zastosować przy sprzedaży ww. towarów stawkę podatku VAT w wysokości 0% z tytułu eksportu? 2. Czy w przedmiotowej sytuacji nie dochodzi do WDT? 3. Kto powinien zgłosić wywóz towarów do Urzędu Celnego?

Odpowiedź: Najprawdopodobniej w przedstawionej sytuacji dojdzie do eksportu towarów (tzw. eksportu pośredniego). Szczegóły oraz odpowiedzi na pozostałe pytania znajdują się w uzasadnieniu.

Uzasadnienie: Jedną z czynności podlegających opodatkowaniu VAT jest eksport towarów (zob. art. 5 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, tekst jedn.: Dz. U. z 2011 r., Nr 177, poz. 1054 z późn. zm. – dalej u.p.t.u.), przy czym przez eksport towarów rozumie się, zgodnie z art. 2 pkt 8 u.p.t.u., dostawę towarów wysyłanych lub transportowanych z terytorium kraju poza terytorium Unii Europejskiej przez dostawcę lub na jego rzecz (tzw. eksport bezpośredni) albo przez nabywcę mającego siedzibę poza terytorium kraju lub na jego rzecz (tzw. eksport pośredni), jeżeli wywóz towarów poza terytorium Unii Europejskiej jest potwierdzony przez urząd celny określony w przepisach celnych.

Do eksportu pośredniego dochodzi nie tylko wówczas, gdy towar jest od dostawcy odbierany przez nabywcę lub podmiot działający na jego rzecz. Do tego typu eksportu towarów dochodzić może również w przypadkach, gdy towar jest przez dostawcę dostarczany do nabywcy lub podmiotu działającego na jego rzecz, a następnie przez nabywcę lub ten podmiot jest wywożony poza terytorium Unii Europejskiej (zob. przykładowo interpretację indywidualną Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z dnia 17 grudnia 2014 r. - IPTPP2/443-693/14-4/JS).

Jednocześnie pragnę wyjaśnić, że pojęcie eksportu towarów obejmuje również dostawy towarów, które są obejmowane procedurą celną wywozu w innym niż Polska państwie członkowskim Unii Europejskiej. Odpowiednie zastosowanie ma na gruncie obecnych przepisów uchwała NSA z dnia 25 czerwca 2012 r. (I FPS 3/12) stwierdzająca, że „w świetle art. 2 pkt 8 u.p.t.u. w brzmieniu obowiązującym w 2010 r. warunek «wywozu towarów z terytorium kraju poza terytorium Wspólnoty» jest spełniony nie tylko wtedy, gdy procedura wywozu towarów, o której mowa w art. 161 Wspólnotowego Kodeksu Celnego, rozpocznie się poprzez zgłoszenie do wywozu złożone w urzędzie celnym położonym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej”.

Mając to na uwadze wyjaśnić pragnę, że najprawdopodobniej dostawa towarów, o której mowa, stanowić będzie eksport towarów. Bedzie tak, o ile na terytorium Francji nie dojdzie do przerwania wywozu i jego ponownego podjęcia w okolicznościach wskazujących, że miejscem rozpoczęcia wywozu, w celu wywozu do Egiptu, jest Francja (zob. przykładowo interpretację indywidualną Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 4 marca 2013 r. - IPPP3/443-1212/12-2/KC).

Na użytek dalszej części odpowiedzi zakładam, że do takiej przerwy nie dojdzie, a w konsekwencji przedmiotowa dostawa stanowić będzie eksport towarów (eksport pośredni). Eksport ten będzie opodatkowany stawką 0%, jeżeli otrzymacie Państwo (np. od egipskiego nabywcy lub jego przedstawiciela) dokument potwierdzający wywóz tego towaru poza terytorium Unii Europejskiej, z którego wynikać będzie tożsamość towaru będącego przedmiotem dostawy i wywozu (zob. art. 42 ust. 11 w zw. z art. 42 ust. 6 w zw. z art. 42 ust. 4 u.p.t.u.). Dokumentem takim – jak wynika z art. 42 ust. 6a u.p.t.u. – może być w szczególności:

1. dokument w formie elektronicznej otrzymany z systemu teleinformatycznego służącego do obsługi zgłoszeń wywozowych (chodzi o wspomniany przez Państwa komunikat IE-599) albo potwierdzony przez urząd celny wydruk tego dokumentu;
2. dokument w formie elektronicznej pochodzący z systemu teleinformatycznego służącego do obsługi zgłoszeń wywozowych, otrzymany poza tym systemem, jeżeli zapewniona jest jego autentyczność;
3. zgłoszenie wywozowe w formie papierowej złożone poza systemem teleinformatycznym służącym do obsługi zgłoszeń wywozowych albo jego kopia potwierdzona przez urząd celny.

Na zakończenie pragnę wyjaśnić, że konsekwencją przyjęcia wskazanego powyżej założenia jest wniosek, iż w przedstawionej sytuacji nie dojdzie do wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów (skoro na skutek dostawy ostatecznie dojdzie do wywozu towaru poza terytorium Unii Europejskiej, a nie do innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej). Jednocześnie – co jest charakterystyczne dla eksportu pośredniego – za zgłoszenie towarów do wywozu odpowiedzialny będzie w przedstawionej sytuacji egipski nabywca lub jego przedstawiciel.

Tomasz Krywan, doradca podatkowy

Odpowiedź udzielona w dniu 24 kwietnia 2015 r. dla: