Obrona „z urzędu” a kasa fiskalna

Pytanie: Radca prawny do tej pory świadczył usługi wyłącznie dla firm. Nie ma kasy fiskalnej. Teraz prowadzi postępowanie sądowe gdzie jest wyznaczony jako pełnomocnik z urzędu pozwanego zgodnie z postanowieniem sądu i decyzją dziekana OIRP. Jako, że wygrał sprawę sąd zasądził na jego rzecz koszty procesu od powoda. Teraz sprawę skieruje do egzekucji, w której komornik ściągnie koszty sądowe i prześle je na rachunek radcy prawnego. Czy w tej sytuacji, mimo, że to "urzędówka" radca prawny musi wystawić paragon i fakturę? Czy to oznacza konieczność kupienia kasy fiskalnej?

Odpowiedź: W przedstawionej sytuacji radca prawny wykonanej usługi obrony prawnej z urzędu nie musi udokumentować paragonem (a w konsekwencji nie musi w związku z wykonaniem tej usługi kupować kasy rejestrującej). Obowiązany jest natomiast wystawić fakturę (dla sądu). Szczegóły znajdują się w uzasadnieniu.

Uzasadnienie: Na podstawie art. 111 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054 z późn. zm.) podatnicy dokonujący sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych są obowiązani prowadzić ewidencję obrotu i kwot podatku należnego przy zastosowaniu kas rejestrujących. Istnieją jednak zwolnienia z obowiązku ewidencjonowania, które określają przepisy rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 4 listopada 2014 r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących (Dz. U. poz. 1544) – dalej r.z.e.

Nie wszystkie jednak czynności mogą korzystać ze zwolnień z obowiązku ewidencjonowania określonych tym rozporządzeniem. W § 4 r.z.e. określony jest katalog czynności, które ze zwolnień z obowiązku ewidencjonowania nie korzystają, a więc których świadczenie na rzecz osób prywatnych podlega bezwzględnemu obowiązkowi ewidencjonowania. Do czynności takich należy od 1 stycznia 2015 r. (z okresem przejściowym, który dla większości podatników zakończył się z końcem lutego 2015 r.) świadczenie usług prawniczych (zob. § 4 pkt 2 lit. g r.z.e.).

Nie dotyczy to jednak świadczenia usług prawniczych „z urzędu”, gdyż z udzielanych przez organy podatkowe wyjaśnień wynika, że usługi takie nie są świadczone na rzecz osób prywatnych, lecz na rzecz sądów. Tytułem przykładu wskazać można interpretację indywidualną Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z dnia 13 czerwca 2011 r. (ILPP2/443-449/11-4/SJ) czy interpretację indywidualną Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z dnia 23 stycznia 2013 r. (IPTPP4/443-745/12-2/UNR). W drugiej ze wskazanych interpretacji czytamy, że „wykonywane przez Wnioskodawcę usługi na zlecenie sądów, nie stanowią odpłatnego świadczenia usług na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej czy rolników ryczałtowych, o których mowa w art. 111 ust. 1 ustawy, a co za tym idzie ewidencjonowanie ich przy użyciu kasy rejestrującej nie jest wymagane. Zatem, prowadzenie spraw z urzędu nie powinno być wliczane do ustalenia wysokości obrotu będącego podstawą do ewidencjonowania za pomocą kasy rejestrującej, gdyż jak wskazano we wniosku, wynagrodzenie płatne jest przez sąd, na rzecz którego wystawiana jest faktura VAT”.

A zatem w przedstawionej sytuacji radca prawny wykonanej usługi obrony prawnej z urzędu nie musi udokumentować paragonem (a w konsekwencji nie musi w związku z wykonaniem tej usługi kupować kasy rejestrującej). Obowiązany jest natomiast wystawić fakturę (dla sądu – zob. przykładowo interpretację indywidualną Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z dnia 27 maja 2010 r. - ITPP1/443-221/10/KM).

Tomasz Krywan

doradca podatkowy online

Odpowiedź udzielona w dniu 6 września 2015 r. dla: