Odliczenie VAT z faktury z błędnym NIP nabywcy

Pytanie: Spółka cywilna dokonując zakupu programu komputerowego pomyłkowo podała nieprawidłowy numer NIP. Pomyłka została stwierdzona po otrzymaniu faktury zakupu. Wystawiona została nota korygująca, jednak sprzedawca odesłał ją z adnotacją, że spółka została zarejestrowana pod wskazanym pierwotnie numerem NIP i nie można dokonać jego zmiany. Spółka dokonuje zakupów aktualizacji programu i na fakturach cały czas widnieje nieprawidłowy numer NIP. Czy w związku z powyższym spółka ma prawo do odliczenia podatku VAT z takiej faktury?

Odpowiedź: Odpowiedź na pytanie zależy od tego czy niewłaściwy NIP na przedmiotowych fakturach rodzi wątpliwości co do tego kogo faktura wskazuje jako nabywca. Jeżeli nie (np. dlatego, że NIP wskazywany na fakturach nie został nadany żadnemu innemu podmiotowi, a więc w rzeczywistości nie istnieje), spółka cywilna może według mnie odliczać VAT z tych faktur. W przeciwnym razie odliczenia takie – bez skorygowania NIP-u nabywcy na fakturach – nie są możliwe. Szczegóły znajdują się w uzasadnieniu.

Uzasadnienie: Kwotę podatku naliczonego stanowi przede wszystkim suma kwot podatku wynikających z faktur otrzymanych przez podatnika (zob. art. 86 ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, tekst jedn.: Dz. U. z 2011 r., Nr 177, poz. 1054 z późn. zm. – dalej ustawa o VAT). Aby możliwe było odliczenie podatku naliczonego z faktury musi być wystawiona prawidłowo, tj. zawierać wymagane przepisami elementy. Błędy i braki w fakturze powodują, że przestaje być ona, co do zasady, dokumentem pozwalającym na odliczenia podatku na niej naliczonego.

Nie dotyczy to jednak wszystkich błędów i braków. Jak bowiem wyjaśnił WSA w Łodzi w wyroku z dnia 27 lutego 2008 r. (I SA/Łd 1136/07), „pozbawienie podatnika prawa do odliczenia dotyczyć może jedynie takich wad i braków faktury, które wyłączają identyfikację podmiotów oraz przedmiotu transakcji, jak również ustalenie poprawności określenia podatku od wartości dodanej. Powyższe uwagi pozwalają na sformułowanie tezy, iż wady faktury muszą być na tyle poważne, aby wykluczały możliwość traktowania tego dokumentu, jako fakturę VAT”.

Błędy, które nie dyskwalifikują faktur jako dokumentów stanowiących podstawę do odliczenia podatku naliczonego, nazywane są „błędami mniejszej wagi”. Jak czytamy w interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji indywidualnej z dnia 11 października 2012 r. (IPPP2/443-777/12-2/KOM), „o prawidłowości faktur VAT wystawianych i otrzymywanych przez podatników powinny decydować przede wszystkim ustalenia, czy dokumenty te potwierdzają rzeczywiste transakcje handlowe, a zatem jeżeli w fakturach dokumentujących transakcje występują tzw. wadliwości mniejszej wagi, należy uznać, że nie ma podstawy do kwestionowania faktur VAT wyłącznie z powodu wspomnianych braków mających charakter wadliwości mniejszej wagi. Są to tego rodzaju wadliwości, które, co prawda, powodują, że faktura nie odpowiada wymogom określonym w przepisach, jednakże same w sobie nie wpływają one na przedmiot i podstawę opodatkowania”.

Jednym z błędów mniejszej wagi jest, jak się przyjmuje, brak NIP na fakturze (zob. przykładowo wyrok NSA z dnia 24 lutego 1999 r. - I SA/Lu 1452/97, wyrok WSA w Gdańsku z dnia 24 lipca 2007 r. – I SA/Gd 853/06 czy interpretację indywidualną Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z dnia 9 sierpnia 2012 r. - IPTPP4/443-319/12-6/UNR). Inaczej ma się rzecz w przypadku niewłaściwego NIP nabywcy na fakturze, gdyż podanie niewłaściwego NIP na fakturze może rodzić wątpliwości kogo faktura wskazuje jako nabywca.

W świetle powyższego odpowiedź na pytanie zależy od tego czy niewłaściwy NIP na przedmiotowych fakturach rodzi wątpliwości co do tego kogo faktura wskazuje jako nabywca. Jeżeli nie (np. dlatego, że NIP wskazywany na fakturach nie został nadany żadnemu innemu podmiotowi, a więc w rzeczywistości nie istnieje), spółka cywilna może według mnie odliczać VAT z tych faktur. W przeciwnym razie odliczenia takie – bez skorygowania NIP-u nabywcy na fakturach – nie są możliwe.

Na marginesie pragnę przypomnieć, że obowiązkiem sprzedawcy jest wskazywanie prawidłowego NIP-u nabywcy na fakturach. Naruszanie tego obowiązku stanowi przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe polegające na nierzetelnym wystawianiu faktur. Warto to uświadomić sprzedawcy, który wystawia spółce cywilnej faktury z niewłaściwym NIP-em spółki.

Tomasz Krywan, doradca podatkowy

Odpowiedź udzielona w dniu 25 czerwca 2015 r. dla: