Odliczenie VAT z faktury za hotel

Pytanie: Przedsiębiorca (KPiR + VAT) wykonujący usługi transportowe zatrudnia kierowców. Jeden z nich miał wypadek i uszkodził auto. Auto zostało odholowanie. Na fakturze firma wykonująca usługę holowania umieściła m.in. usługę holowania, montażu oświetlenia, opłatę za parking samochodu oraz usługę hotelowa dla kierowcy ciężarówki. Od wszystkich tych czynności naliczono VAT. Czy przedsiębiorca, którego auto zostało uszkodzone, może odliczyć vat od całości faktury czy też od usługi hotelowej nie? Czy gdyby z hotelu korzystał sam przedsiębiorca-właściciel firmy coś by się zmieniło w kwestii odliczenia VAT?

Odpowiedź: W świetle obowiązujących przepisów przedsiębiorca nie może odliczyć podatku VAT z przedmiotowej faktury w części dotyczącej usługi hotelowej. Przepis wyłączający taką możliwość może się jednak okazać niezgodny z przepisami unijnymi.

Uzasadnienie: Prawo do odliczenia przysługuje, co do zasady, w zakresie, w jakim towary i usługi nabywane przez podatników wykorzystywane są do wykonywania czynności opodatkowanych (zob. art. 86 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz. U. z 2017 r. poz. 1221 z późn. zm. – dalej u.p.t.u.). Istnieją jednak ograniczenia prawa do odliczenia, które określają przepisy art. 88 u.p.t.u. Z przepisów tych wynika, że na odliczanie podatku naliczonego nie pozwalają, między innymi, zakupy usług noclegowych i gastronomicznych (zob. art. 88 ust. 1 pkt 4 lit. a u.p.t.u.).

Istnieją jednak wątpliwości co do zgodności tego wyłączenia z przepisami unijnymi. Przykładowo, NSA w wyroku z dnia 25 kwietnia 2017 r. (I FSK 1637/15) orzekł, że „implementujący art. 176 Dyrektywy Rady 2006/112/WE (…) art. 88 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (….), stanowiący zakaz odliczania podatku naliczonego od wydatków poniesionych na nabycie usług noclegowych i gastronomicznych (z wyjątkiem nabycia gotowych posiłków przeznaczonych dla pasażerów przez podatników świadczących usługi przewozu osób), nie ma zastosowania w przypadku nabycia tych usług na cele „ściśle związane z działalnością gospodarczą” podatnika”. Ze względu na powyższe NSA postanowieniem z 23 października 2017 r. (sygn. I FSK 2084/15) wystąpił do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z pytaniem prejudycjalnym w kwestii zgodności art. 88 ust. 1 pkt 4 ustawy o VAT z przepisami unijnymi.

Niestety, wyroku zawierającego odpowiedź na to pytanie można się spodziewać najwcześniej w 2019 r. Do tego czasu podatnikom pozostaje wybierać pomiędzy przyjęciem, że wyłączenie możliwości odliczania podatku naliczonego przy nabywaniu usług noclegowych i gastronomicznych jest zgodne z przepisami unijnymi (co jest rozwiązaniem bezpieczniejszym) I stanowiskiem przeciwnym (co wiąże się ze znacznym ryzykiem sporu z organami podatkowymi).

Na powyższe bez wpływu jest przy tym według mnie okoliczność, że z usługi hotelowej korzystał pracownik przedsiębiorcy. Podobnie miałaby się rzecz, gdyby z hotelu korzystał sam przedsiębiorca.

Tomasz Krywan, doradca podatkowy

Odpowiedź udzielona w dniu 20 grudnia 2017 r. dla: