Odszkodowanie za wywłaszczenie z wieczystego użytkowania pod budowę drogi

Pytanie: Czy podlega opodatkowaniu VAT odszkodowanie za wywłaszczenie z wieczystego użytkowania pod budowę drogi krajowej? Jest plan zagospodarowania przestrzennego na tę niezabudowaną działkę (będącą w wieczystym użytkowaniu).

Odpowiedź: Jeżeli z planu zagospodarowania przestrzennego obejmującego działkę, o której mowa, wynika, że jest ona przeznaczona pod budowę drogi, jej dostawa (do której dochodzi na skutek wywłaszczenie z wieczystego użytkowania za odszkodowaniem) jest opodatkowana podatkiem VAT według stawki 23%.

Uzasadnienie: Opodatkowaniu VAT podlegają, między innymi, odpłatne dostawy towarów na terytorium kraju (art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, tekst jedn.: Dz. U. z 2017 r., poz. 1221 z późn. zm. - dalej u.p.t.u.). Przez dostawę towarów rozumie się, między innymi, przeniesienie z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa własności towarów w zamian za odszkodowanie (zob. art. 7 ust. 1 pkt 1 u.p.t.u.).

Przepis ten ma odpowiednie zastosowanie w przypadku pozbawianie prawa wieczystego użytkowania gruntu z nakazu władzy publicznej (w drodze decyzji) w zamian za odszkodowanie (zob. przykładowo interpretację indywidualną Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z dnia 15 stycznia 2009 r. - IBPP3/443-792/08/BWo). Powoduje to, że w przedstawionej sytuacji odszkodowanie stanowi wynagrodzenie z tytułu podlegającej opodatkowaniu podatkiem VAT dostawy gruntu będącego przedmiotem wieczystego użytkowania.

Jednocześnie pragnę wyjaśnić, że na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 9 u.p.t.u. zwalnia się od podatku VAT dostawę terenów niezabudowanych innych niż tereny budowlane. Z kolei art. 2 pkt 33 u.p.t.u. stanowi, że ilekroć w u.p.t.u. mowa jest o terenach budowlanych rozumie się przez to grunty przeznaczone pod zabudowę zgodnie z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego, a w przypadku braku takiego planu - zgodnie z decyzją o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, o których mowa w przepisach o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym.

W świetle tych przepisów nie korzystają ze zwolnienia od podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 9 u.p.t.u. dostawy terenów niezabudowanych, które w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego przeznaczone są pod budowę drogi (zob. przykładowo interpretację indywidualną Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z dnia 10 września 2015 r. - ILPP5/4512-1-133/15-4/KS). Jeżeli zatem takie właśnie przeznaczenie wynika z planu zagospodarowania przestrzennego obejmującego działkę, o której mowa, jej dostawa (do której dochodzi na skutek wywłaszczenie z wieczystego użytkowania za odszkodowaniem) nie korzysta ze zwolnienia od podatku VAT, a w konsekwencji jest opodatkowana podatkiem VAT według stawki 23% (na podstawie art. 41 ust. 1 w zw. z art. 146a pkt 1 u.p.t.u.).

Tomasz Krywan, doradca podatkowy

Odpowiedź udzielona w dniu 19 stycznia 2018 r. dla: