Sprzedaż nabytych wierzytelności a VAT

Pytanie: Osoba fizyczna (podatnik VAT czynny) nabyła wierzytelność o wartości 1 mln zł w ramach prowadzonej działalności osoby fizycznej za kwotę przelewu wierzytelności 500 tys. Otrzymał wyłącznie umowę, Cedent nie wystawił faktury. Planuje dalszą sprzedaż wierzytelność innemu podmiotowi (spółce z o.o.) za podobną kwotę. Jak należy dokumentować transakcje przelewu wierzytelności pomiędzy podmiotem Vatowcem, a nabywcą (sp. z o.o.), który nie jest nie Vatowcem?

Odpowiedź:Sprzedaż (przelew) wierzytelności w przedstawionej sytuacji może być (względnie musi być na żądanie nabywcy) udokumentowany fakturą ze zwolnieniem od podatku VAT. Jeżeli faktura nie zostanie wystawiona, sprzedaż ta może zostać udokumentowana w dowolny sposób, w tym samą umową sprzedaży (przelewu) wierzytelności.

Uzasadnienie: Zbywane wierzytelności mogą być wierzytelnościami własnymi podatników albo wierzytelnościami nabytymi od innych podmiotów. W tym drugim przypadku zbywanie wierzytelności stanowi świadczenie usługi podlegającej opodatkowaniu podatkiem VAT, lecz zwolnionej od podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz. U. z 2017 r., poz. 1221 z późn. zm.) – dalej u.p.t.u. Jak czytamy w interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z dnia 12 listopada 2012 r. (ILPP1/443-286/09/12-S/NS), „realizowane przez spółkę czynności polegające na sprzedaży wierzytelności przeterminowanych nabytych uprzednio od pierwotnego wierzyciela, stanowią usługi pośrednictwa finansowego, które korzystają ze zwolnienia od podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 1 ustawy [obecnie na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40 u.p.t.u. – przyp. aut.]. W przedmiotowej sprawie mamy bowiem do czynienia z typową umową przelewu wierzytelności, a nie usługą ściągania długu".

Mając to na uwadze wyjaśnić pragnę, że sprzedaż zwolniona od podatku VAT musi być dokumentowana fakturami tylko na żądanie nabywcy (zob. art. 106b ust. 2 w zw. z art. 106b ust. 3 pkt 2 u.p.t.u.). Nie ma jednak przeszkód, aby sprzedaż taka była przez sprzedawców dokumentowana fakturami bez żądania nabywcy. A zatem sprzedaż wierzytelności, o której mowa, może zostać udokumentowana fakturą (ze zwolnieniem od podatku VAT) nie tylko, jeżeli zażąda tego nabywająca je spółka z o.o., ale również bez takiego żądania.

Jeżeli natomiast faktura nie zostanie wystawiona, sprzedaż ta może zostać udokumentowana w dowolny sposób, w tym samą umową sprzedaży (przelewu) wierzytelności. Przepisy prawa podatkowego (w tym VAT) nie określają bowiem obowiązującego w takim przypadku sposobu dokumentacji.

Tomasz Krywan, doradca podatkowy

Odpowiedź udzielona w dniu 22 stycznia 2018 r. dla: