Wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów odbieranego przez trzeciego podatnika uczestniczącego w dostawie łańcuchowej

Pytanie: Polska spółka z o.o. otrzymała zamówienie na towar handlowy od firmy z Holandii. Towar kupuje na Słowacji. Towar dostarczany jest do oddziału firmy holenderskiej, który mieści się w Polsce. Transportem zajmuje się firma holenderska, która odbiera towar ze Słowacji i przywozi do oddziału w Polsce. Jak należy rozliczyć zakup i sprzedaż tego towaru z punktu widzenia podatku VAT?

Odpowiedź: Uważam, że w przedstawionej sytuacji dostawa towaru dokonana przez firmę słowacką na rzecz polskiej spółki miała charakter słowackiej dostawy krajowej (w związku z czym powinien był zostać naliczony słowacki podatek VAT), a jednocześnie zakup ten nie stanowił dla polskiej spółki wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów. Również dostawa dokonana przez polską spółkę z o.o. stanowiła dostawę towarów na terytorium Słowacji, jednak w grę wchodzi – w oparciu o słowackie przepisy – opodatkowanie jej jako wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów. Z kolei nabycie dokonane przez firmę holenderską stanowiło wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów na terytorium kraju, a więc podlegające opodatkowaniu podatkiem VAT w Polsce.

Uzasadnienie: Zgodnie z art. 7 ust. 8 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz. U. z 2017 r., poz. 1221 z późn. zm.) – dalej u.p.t.u., w przypadku gdy kilka podmiotów dokonuje dostawy tego samego towaru w ten sposób, że pierwszy z nich wydaje ten towar bezpośrednio ostatniemu w kolejności nabywcy, uznaje się, że dostawy towarów dokonał każdy z podmiotów biorących udział w tych czynnościach. Są to tzw. dostawy łańcuchowe. Zakładam, że taki właśnie charakter mieć będą dostawy towarów dokonywane w ramach wskazanej w treści pytania transakcji.

Mając to na uwadze wyjaśnić pragnę, że sposób ustalania miejsca świadczenia dostaw łańcuchowych regulują przepisy art. 22 ust. 2 i 3 u.p.t.u. Z przepisów tych wynika, że wysyłka lub transport towaru w ramach dostawy łańcuchowej zawsze przyporządkowane są jednej tylko dostawie (przy czym jeżeli towar jest wysyłany lub transportowany przez nabywcę, który dokonuje również jego dostawy, przyjmuje się, że wysyłka lub transport są przyporządkowane dostawie dokonanej dla tego nabywcy, chyba że z warunków dostawy wynika, że wysyłkę lub transport towaru należy przyporządkować jego dostawie). Tylko zatem jedna dostawa realizowana w ramach dostawy łańcuchowej ma charakter ruchomy, zaś pozostałe są dostawami towarów niewysyłanych ani nietransportowanych (zob. przykładowo interpretację indywidualną Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z dnia 4 grudnia 2013 r. – ILPP4/443-417/13-2/ISN), które uważa się za dokonane:

  • w miejscu rozpoczęcia wysyłki lub transportu – w przypadku dostaw, które poprzedzają wysyłkę lub transport towarów (zob. art. 22 ust. 3 pkt 1 u.p.t.u.),
  • w miejscu zakończenia wysyłki lub transportu towarów – w przypadku dostaw, które następują po wysyłce lub transporcie towarów (zob. art. 22 ust. 3 pkt 2 u.p.t.u.).

Mając to na uwadze zauważyć należy, że w przedstawionej sytuacji firma holenderska jest organizatorem transportu towaru ze Słowacji do Polski, jak również do przeniesienia prawa do rozporządzania towarem jak właściciel dochodzi najprawdopodobniej na Słowacji. W tej sytuacji transport przedmiotowego towaru przyporządkować należy dostawie dokonywanej na rzecz tej firmy (zob. przykładowo wyrok WSA w Krakowie z dnia 16 grudnia 2016 r. - I SA/Kr 704/16).
Uważam w związku z tym, że w przedstawionej sytuacji dostawa towaru dokonana przez firmę słowacką na rzecz polskiej spółki miała charakter słowackiej dostawy krajowej (w związku z czym powinien był zostać naliczony słowacki podatek VAT), a jednocześnie zakup ten nie stanowił dla polskiej spółki wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów. Również dostawa dokonana przez polską spółkę z o.o. stanowiła dostawę towarów na terytorium Słowacji, jednak w grę wchodzi – w oparciu o słowackie przepisy – opodatkowanie jej jako wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów. Z kolei nabycie dokonane przez firmę holenderską stanowiło wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów na terytorium kraju (zob. art. 5 ust. 1 pkt 4, art. 9 oraz art. 25 ust. 1 u.p.t.u.), a więc podlegające opodatkowaniu podatkiem VAT w Polsce.

Na marginesie pragnę wskazać, że gdyby jednak uznać, iż dostawą ruchomą jest dostawa dokonywana przez słowackiego dostawcę na rzecz polskiej firmy:

  • nabycie tego towaru stanowiłoby dla polskiej spółki z o.o. wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów na terytorium kraju (zob. art. 5 ust. 1 pkt 4, art. 9 oraz art. 25 ust. 1 u.p.t.u.), a więc podlegające opodatkowaniu podatkiem VAT w Polsce,
  • dostawa towaru dokonywana przez polską spółkę z o.o. dla firmy holenderskiej stanowiłaby krajową dostawę towarów podlegającą opodatkowaniu podatkiem VAT w Polsce na zasadach ogólnych.

Tomasz Krywan

doradca podatkowy online

Porada podatkowa opracowana w dniu 20 lutego 2018 r. dla: 

Wolters Kluwer

zamów aktualizację odpowiedzi