Wynajem lokali a zwolnienie podmiotowe

Pytanie: Podatnik prowadzi działalność gospodarczą jako osoba fizyczna - transport medyczny. Nie jest zgłoszony jako vatowiec, podlega zwolnieniu przedmiotowemu. Oprócz działalności gospodarczej ma jeszcze najem prywatny na cele mieszkaniowe, który też podlega zwolnieniu przedmiotowemu z vat. Teraz chce dodatkowo prywatnie wynajmować kolejny lokal, ale na cele użytkowe. Czy może skorzystać ze zwolnienia podmiotowego i nadal nie rejestrować się jako vatowiec? Czy do limitu zwolnienia będą wliczane tylko obroty z najmu lokalu użytkowego?

Odpowiedź: Nie ma przeszkód, aby podatnik, o którym mowa, nadal korzystał ze zwolnienia podmiotowego i w związku z tym nie rejestrował się jako czynny podatnik VAT. W świetle stanowiska reprezentowanego prze organy podatkowe przy ustalaniu prawa do zwolnienia podmiotowego podatnik musi uwzględniać zarówno wartość świadczonych usług wynajmu lokalu użytkowego, jak i usług wynajmu lokalu mieszkalnego (nie musi natomiast uwzględniać wartości świadczonych usług transportu medycznego).

Uzasadnienie: Przepisy ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz. U. z 2020 r., poz. 106 z późn. zm.) – dalej u.p.t.u., zwalniają od podatku VAT sprzedaż dokonywaną przez podatników, u których wartość sprzedaży nie przekroczyła łącznie w poprzednim roku podatkowym kwoty 200.000 zł (zob. art. 113 ust. 1 u.p.t.u.), jak również sprzedaż dokonywaną przez podatnika rozpoczynającego w trakcie roku podatkowego wykonywanie czynności podlegających opodatkowaniu, jeżeli przewidywana przez niego wartość sprzedaży nie przekracza, w proporcji do okresu prowadzonej działalności gospodarczej w roku podatkowym, 200.000 zł (zob. art. 113 ust. 9 u.p.t.u.). Jest to tzw. zwolnienie podmiotowe.

Korzystający z tego zwolnienia podatnicy nie mają obowiązku rejestrować się jako podatnicy VAT (rejestracji takiej mogą jednak dokonać dobrowolnie – zob. art. 96 ust. 3 u.p.t.u.), jak również nie mają obowiązku prowadzenia pełnej ewidencji VAT (prowadzą jedynie tzw. ewidencję uproszczoną) oraz, co do zasady, obowiązku regularnego składania deklaracji VAT (wyjątek od tej zasady dotyczy deklaracji VAT-8 składanych przez zwolnionych podmiotowo podatników zarejestrowanych jako podatnicy VAT UE).

Nie wszyscy podatnicy mogą korzystać ze zwolnienia podmiotowego, gdyż w art. 113 ust. 13 u.p.t.u. wymienione zostały kategorie podatników, którzy nie mogą korzystać z tego zwolnienia. Ani jednak podatnicy świadczący usługi transportu medycznego, ani podatnicy świadczący usługi wynajmu (w tym lokali użytkowych) nie należą jednak do takich podatników. W konsekwencji nie ma przeszkód, aby podatnik, o którym mowa, nadal korzystał ze zwolnienia podmiotowego i w związku z tym nie rejestrował się jako czynny podatnik VAT.

Wyjaśnić jednocześnie pragnę, że prawo do tego zwolnienia ustala się przede wszystkim jest oceniane przede wszystkim na podstawie wartości sprzedaży opodatkowanej. Sprzedaż zwolniona przedmiotowo od podatku VAT nie jest, co do zasady, uwzględniana przy ustalaniu prawa do zwolnienia podmiotowego. (zob. art. 113 ust. 13 pkt 2 u.p.t.u.). Istnieją jednak wyjątki od tej zasady, z których jeden dotyczy transakcji związanych z nieruchomościami, jeżeli czynności te nie mają charakteru transakcji pomocniczych (zob. art. 113 ust. 2 pkt 2 lit. a u.p.t.u.). Zdaniem organów podatkowych wyjątek ten dotyczy, między innymi, usług najmu mieszkalnego zwolnionych przedmiotowo od podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 36 u.p.t.u. (zob. przykładowo interpretację indywidualną Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z dnia 16 maja 2014 - ILPP2/443-110/14-4/AD czy interpretację indywidualną Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z dnia 23 lipca 2014 r. – IPTPP1/443-350/14-4/MW). Przyjęcie tego stanowiska oznacza to, że przy ustalaniu prawa do zwolnienia podmiotowego podatnik musi uwzględniać zarówno wartość świadczonych usług wynajmu lokalu użytkowego, jak i usług wynajmu lokalu mieszkalnego (nie musi natomiast uwzględniać wartości świadczonych usług transportu medycznego).

Tomasz Krywan, doradca podatkowy

Odpowiedź udzielona w dniu 9 lipca 2020 r. dla: