Zapłata odsetek za zwłokę od zaległości podatkowej a zwolnienie od podatku obejmujące dochody przeznaczone na cele statutowe

Pytanie: Szpital (publiczny) korzysta ze zwolnienia podatkowego wynikającego z art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy o CIT. Czy zapłacone odsetki od zaległości podatkowej powinny być potraktowane jako wydatek nie związany z realizacją celów statutowych także w przypadku pokrycia (zrefundowania) kwoty zapłaconych odsetek przez pracownika czy można uznać, że w związku ze zwrotem odsetek przez pracownika Szpital nie poniósł wydatku (i nie zakwalifikować zapłaconych odsetek jako wydatku Szpitala)? Czy jednak mimo refundacji przez pracownika zapłacone przez Szpital odsetki należy uznać za wydatek na cele niestatutowe i odprowadzić od kwoty zapłaconych odsetek podatek?

Odpowiedź: Zapłacone odsetki od zaległości podatkowej nie mogą zostać uznane za zwolniony od podatku dochód przeznaczony na cele statutowe. Dotyczy to również sytuacji, gdy równowartością kosztu odsetek za zwłokę obciążany jest pracownik. Szczegóły znajdują się w uzasadnieniu.

Uzasadnienie: Na podstawie art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2014, poz. 851 z późn. zm.) - dalej u.p.d.o.p., zwalnia się od podatku dochody podatników, których celem statutowym jest działalność naukowa, naukowo-techniczna, oświatowa, w tym również polegająca na kształceniu studentów, kulturalna, w zakresie kultury fizycznej i sportu, ochrony środowiska, wspierania inicjatyw społecznych na rzecz budowy dróg i sieci telekomunikacyjnej na wsi oraz zaopatrzenia wsi w wodę, dobroczynności, ochrony zdrowia i pomocy społecznej, rehabilitacji zawodowej i społecznej inwalidów oraz kultu religijnego. Zwolnienie to przysługuje w części w jakiej dochody podatników są przeznaczone na te cele.

Zwolnienie powyższe – jak wynika z orzecznictwa sądów administracyjnych - nie obejmuje dochodów podatników przeznaczonych na zapłatę odsetek od zaległości podatkowych. Tytułem przykładu wskazać można wyrok WSA we Wrocławiu z dnia 21 grudnia 2011 r. (I SA/Wr 758/11), wydany na skutek skargi kasacyjnej od tego wyroku wyrok NSA z dnia 28 lutego 2014 r. (II FSK 872/12) czy wyrok WSA w Opolu z dnia 9 lipca 2014 r. (I SA/Op 263/14). Jak czytamy w drugim ze wskazanych wyroków, „Sąd pierwszej instancji zasadnie przyjął, że wydatki takie jak koszty egzekucyjne oraz odsetki za zwłokę z tytułu nieterminowych wpłat nie zaliczają się do kategorii wydatków poniesionych na działalność w zakresie ochrony zdrowia. (…) Przyjęcie odmiennego poglądu prowadziłoby w konsekwencji do całkowitego zwolnienia od opodatkowania wszelkich dochodów osiąganych przez jednostki realizujące cele statutowe określone w art. 17 ust. 1 u.p.d.o.p. Nie ma bowiem żadnych przeszkód, aby wykazać, że wszystkie wydatki danej jednostki są pośrednio ponoszone dla realizacji celów statutowych. Takie stanowisko pozostawałoby w oczywistej sprzeczności z istotą ulg podatkowych oraz wykładnią systemową przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. W konsekwencji zasadną jest konkluzja, że aby dochód Szpitala korzystał ze zwolnienia od opodatkowania, przewidzianego w art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych przeznaczenie i wydatkowanie tego dochodu musi pozostawać w bezpośrednim związku z realizacją jego celu statutowego”.

Powyższe dotyczy również sytuacji, gdy równowartością kosztu odsetek za zwłokę obciążany jest pracownik. Należy jednak zauważyć, że w takim przypadku otrzymywana od pracownika kwota nie stanowi przychodu podatkowego. Odsetki za zwłokę od zaległości podatkowych nie stanowią bowiem kosztów uzyskania przychodów (na podstawie art. 16 ust. 1 pkt 21 u.p.d.o.p.), zaś na podstawie art. 12 ust. 4 pkt 6a u.p.d.o.p. nie uważa się za przychody zwróconych innych (tj. innych niż zwrócone, umorzone lub zaniechane podatki i opłaty stanowiące dochody budżetu państwa albo budżetów jednostek samorządu terytorialnego) wydatków niezaliczonych do kosztów uzyskania przychodów. A zatem w przypadku obciążania pracownika kosztami odsetek za zwłokę brak możliwości rozpoznania kosztu uzyskania przychodów oraz uznania dochodu za zwolniony od podatku jest równoważony przez brak obowiązku rozpoznania przychodu.

Tomasz Krywan, doradca podatkowy

Odpowiedź udzielona w dniu 24 września 2015 r. dla:  

Wolters Kluwer

zamów aktualizację odpowiedzi